Ο Θαλασσόκρινος (Pancratium maritimum) είναι ένα από τα ομορφότερα φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Ένα λουλούδι με πολλά ονόματα: Θαλάσσιος Ασφόδελος, Κρινάκι της Παναγίας (γιατί ανθίζει κοντά στο Δεκαπενταύγουστο), Κρινάκι της άμμου, Λευκαθιά, Παγκράτιο το Παράλιο κ.ά. Ένα φυτό που ανήκει στην Οικογένεια Amaryllidaceae, με άνθη άσπρα που έχουν ένα πολύ όμορφο άρωμα και φύονται στις αμμοθίνες.
Ο Θαλασσόκρινος είναι γνωστός από την αρχαιότητα καθώς αναφερόταν στα κείμενα του Ομήρου ως το φυτό «μόλυ» με άνθη λευκά σαν το γάλα. Πιο συγκεκριμένα, αυτό το φυτό έδωσε ο θεός Ερμής στον Οδυσσέα για να λύσει τα μάγια που του έκανε η Κίρκη. Στα κείμενα του Διοσκουρίδη αναφέρεται ως «παγκράτιον», και το χρησιμοποιούσαν για τις παθήσεις της σπλήνας και τις υδρωπικίες. Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι αποτελεί είδος κρεμμυδιού που το χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο στις δηλητηριάσεις. Ο Θαλασσόκρινος ήταν ιερό λουλούδι των Μινωιτών. Είναι γνωστός από τις αρχαίες τοιχογραφίες στο Παλάτι της Κνωσσού. Ο πρώτος που τις ανακάλυψε ήταν ο Έβανς, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του (1896) στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσσού. Το 1967 – 1972 ανακαλύφθηκε από τον Σπύρο Μαρινάτο κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Κατά την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού, τα φυτά και τα λουλούδια τα χρησιμοποιούσαν για την ομορφιά τους, ως υψηλή αισθητική απόλαυση.
Το λατινικό επιστημονικό του όνομα είναι Pancratium maritimum. Η λέξη Pancratium προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «παν» και «κράτος» που σημαίνει ισχυρός, δυνατός, κρατερός. Το maritimum προέρχεται από τα λατινικά και σημαίνει «θάλασσα», λόγω του παράκτιου οικοτόπου του. Το φυτό φύεται στις ακτές της Μεσογείου. Στην Ελλάδα, στην Ιταλία, την Ισπανία, τη Πορτογαλία, το Μαρόκο, τα Κανάρια Νησιά, στη Τουρκία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, τη Συρία. Επίσης, παρατηρείται και στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας (Βουλγαρία, Γεωργία, κ.ά.).
Στην Ελλάδα το φυτό φύεται σε ορισμένες περιοχές της Αττικής. Παλαιότερα φύτρωνε στις ακτές του Φαλήρου, γι’ αυτό το ονόμαζαν και Κρινάκι του Φαλήρου. Φύεται σε περιοχές της δυτικής Ελλάδας, όπως στο Λούρο, το Διόνι, στο Δέλτα του Αχελώου, στην παραλία του Καϊάφα, τη Ζαχάρω, την Πύλο, τις ακτές της νότιας Πελοποννήσου, στα νησιά του Ιονίου, στη Χαλκιδική, στις ακτές του Πηλίου, στα νησιά του Αιγαίου και στις αμμουδερές ακτές της Κρήτης.
Είναι αυτοφυές πολυετές φυτό που ανθίζει από το τέλος Ιουλίου μέχρι τον Οκτώβριο. Τα άνθη του έχουν έξι πέταλα και διαμορφώνουν ένα στέμμα, όπως οι ασφόδελοι, γι’ αυτό το ονομάζουν επίσης και Θαλάσσιο Ασφόδελο. Όταν τελειώσει τον κύκλο της ανθοφορίας του, ξεκινάει τη διαδικασία της αναπαραγωγής του. Όταν φυσάει ο άνεμος, τα μαύρα και πανάλαφρα σπόρια του τα παίρνει η θάλασσα και τα μεταφέρει και σ’ άλλες αμμουδερές ακτές. Οι σπόροι μπορεί να παραμείνουν για πολλά χρόνια μέσα στην άμμο, μέχρι να υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξή τους.
Το Κρινάκι της Θάλασσας είναι ένα προστατευόμενο είδος. Τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο, όπως υπολογίζεται, έχει καταστραφεί πάνω από το 75% των αμμοθινών, επειδή αποτελούν πόλο έλξης για καλοκαιρινές διακοπές, ειδικά σε κλίματα ζεστά σαν το δικό μας. Οι κίνδυνοι που απειλούν αυτό το σπάνιο φυτό είναι οι αμμοληψίες, οι παράνομοι οικισμοί, η βόσκηση, οι τουριστικές εγκαταστάσεις που μεταβάλλουν τα οικοσυστήματα των αμμοθινών με το φυτό να εξαφανίζεται και να κινδυνεύει να χαθεί από τον ελληνικό χώρο.
Οι αμμοθίνες αποτελούν σημαντικά αλλά και ευαίσθητα οικοσυστήματα. Σ’ αυτές ζουν πολλά είδη φυτών και ζώων, γι’ αυτό προστατεύονται από την Οδηγία 92/43/ΕΕ. Καθήκον όλων μας μας λοιπόν είναι να προστατεύσουμε τις αμμοθίνες αλλά και το κατ’ εξοχήν ιερό φυτό του Αιγαίου και της Ελλάδας.
