Βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα και η άνοιξη αργεί ακόμη να φανεί. Παρ` όλα αυτά κάτι άρχισε να κινείται. Οι μέρες άρχισαν να μεγαλώνουν από τις 21 του Δεκέμβρη, παίρνοντας από ένα λεπτό επάνω τους. (Ο λαός μας γι` αυτό λέει: «Απ` του Αϊ- Σπυρίδωνα και πέρα παίρνει ένα σπυρί η μέρα.»)
Στη Κρήτη, πάνω απ` τις απότομες χιονισμένες βουνοκορφές του Ψηλορείτη και των Λευκών Ορέων άρχισαν τις ερωτικές τελετουργίες τους οι Γυπαετοί (Gypaetus barbatus).
Τα ερωτευμένα ζευγάρια ανεβαίνουν πολύ ψηλά και χάνονται μέσα στα σύννεφα. Πετούν συνέχεια και χαίρονται να παίρνουν κλειστές στροφές ο ένας γύρω από τον άλλον.
Πολλές φορές σαν ερωτευμένοι πιάνονται «χέρι με χέρι» (πιάνει ο ένας τα νύχια της άλλης) και αφήνονται πάνω στο ερωτικό μεθύσι τους σε μια ελεύθερη πτώση εκατοντάδων μέτρων.
Στον Όλυμπο αυτήν την εποχή ερωτεύονται και οι Χρυσαετοί (Aquila chrysaetos). Τα αρσενικά αρχίζουν τις ερωτικές «ακροβασίες» τους προκειμένου να πείσουν τις θηλυκές για τη μεγάλη αναπαραγωγική «αξία» τους.
Η πτήση αρχίζει από πολύ μεγάλα ύψη και το ζευγάρι εφορμά κάθετα, χωρίς να χτυπήσει ούτε μια φορά τα φτερά του. Στον αέρα πιάνονται με τα νύχια τους και αφήνονται σε ελεύθερες πτώσεις.
Το αρσενικό διαχωρίζει την επικράτειά του με κυκλικές πτήσεις και δυνατές κραυγές, ενώ η θηλυκιά παρακολουθεί τις εξελίξεις κουρνιασμένη πάνω στα ξερά κλαδιά κάποιου δένδρου.
Ο Σκίουρος (Sciurus vulgaris) δεν πέφτει ως γνωστόν σε χειμερία νάρκη, αλλά αυτή την εποχή αναπαύεται στην καλά προφυλαγμένη φωλιά του. Πολλές φορές όμως η πείνα του τον αναγκάζει να κατεβαίνει απΆ τη φωλιά του μέσα στο χιόνι και να ψάχνει στις κρυψώνες του για να ξεχωρίσει κανένα καρύδι κάτω απ` το παχύ στρώμα χιονιού.
Έτσι αυτή την εποχή, αν βρεθούμε στο δάσος, μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα ίχνη του και να «διαβάσουμε» πάνω στο χιόνι τα ίχνη που αφήνουν και τ` άλλα θηλαστικά.
Παλαιότερα, όταν υπήρχαν μεγάλα «θηράματα» στη χώρα μας σε αξιόλογους πληθυσμούς (Ελάφια, Ζαρκάδια, Αγριόγιδα), αυτή την εποχή οι Λύκοι κυνηγούσαν σε ομάδες από 10-15 άτομα. Σήμερα όμως που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί τα μεγάλα θηλαστικά, ο Λύκος περιπλανιέται μόνος, ξεκομμένος πάνω στα χιονισμένα βουνά μας, χωρίς ελπίδα για το αύριο.
Αυτή την εποχή οι ελάχιστες θηλυκές Αρκούδες (Ursus arctos) που απέμειναν στη Βόρεια Πίνδο και στη Ροδόπη φέρνουν στον κόσμο, μέσα στα χειμωνιάτικα καταφύγιά τους, μετά από εγκυμοσύνη οχτώ μηνών, ένα ή δύο μικρά (σπανιότερα 3-5). Τα μικρά Αρκουδάκια, που έχουν τα μάτια τους κλειστά για 28-35 ημέρες, ψάχνουν να βρουν τα μητρικά στήθη για να γευθούν το ζεστό μητρικό γάλα.
Η μητέρα τα κρατάει σφικτά στην αγκαλιά της και κάθε τόσο τα χαϊδεύει με τη γλώσσα της, για να τα ζεστάνει. Εδώ θα παραμείνουν «κλεισμένα» μέχρι την άνοιξη, όταν θα βγουν στον έξω κόσμο. Έναν κόσμο γεμάτο κινδύνους και απειλές.
Στη Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, πάνω από τις καλαμιές και τα σαμάκια, «γλιστράει» ανάλαφρα ο Καλαμόκιρκος (Circus aeruginosus), ένα αρπακτικό πουλί που ανήκει στα Falconiformes, ψάχνοντας για μικρά θηλαστικά, ενώ οι Φαλαρίδες, οι Πάπιες και τα Βουταλίδια συναγωνίζονται στις βουτιές και τις καταδύσεις μέσα στα κρύα νερά τις Λιμνοθάλασσας.
Τα υδρόβια πουλιά όμως δεν κρυώνουν γιατί κάτω απ` τα εξωτερικά φτερά τους είναι εγκλωβισμένος ζεστός αέρας, που μονώνει το σώμα του πουλιού.
Οι Γλάροι μαζεύονται κατά χιλιάδες στις παράκτιες περιοχές και στα Δέλτα των Ποταμών. Ενώ ο αέρας φυσάει δυνατά και είναι παγωμένος, τα Γλαροπούλια στέκονται σαν «παλικάρια» μπροστά του, με το ράμφος τους στραμμένο ακριβώς ενάντιά του. Χάρη σ` αυτή τη στάση και στο αεροδυναμικό τους σχήμα, τα πουλιά προβάλλουν ελάχιστη αντίσταση στον άνεμο.
Κάθε χρόνο, από τα μέσα του Γενάρη και μετά γίνονται σ` όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα οι μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις των υδρόβιων πουλιών.
Ειδικά εκπαιδευόμενοι Ορνιθολόγοι γυρίζουν στους υγρότοπους της χώρας και καταμετρούν τις Χήνες, τα Παπιά και τους Κύκνους, που δυστυχώς κάθε χρόνο μας επισκέπτονται σε μικρότερους αριθμούς.
Μέσα στη μακία, κάτω από τις Κουμαριές (Arbutus unedo), που τώρα ακόμη ρίχνουν τα τελευταία άνθη τους άρχισαν να φυτρώνουν οι Κρόκοι (Crocus laevigatus). Στα καλά προφυλαγμένα μέρη απ` τον αέρα και το κρύο, άρχισε να βγάζει τα πρώτα λουλούδια της και η «Τρελή Αμυγδαλιά», που δε φοβάται το χιόνι και μας στέλνει μήνυμα ελπίδας ότι κι αν αργεί η άνοιξη, στο τέλος θα φανεί.
Ο Γάλανθος (Galanthus nivalis), ένα μικρό κατάλευκο λουλουδάκι με βολβό, αρχίζει να φυτρώνει μέσα στο Γενάρη στην περιοχή της Χαλκιδικής και είναι από τα πρώτα λουλούδια που εμφανίζονται ενώ η φύση ακόμα φαινομενικά «κοιμάται».
Οι Νυχτερίδες πολλές φορές με τον καλό καιρό ξυπνούν απ` τη χειμερία νάρκη κι αρχίζουν τη νύχτα να ψάχνουν για έντομα, έτσι όμως καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια από αυτή που παίρνουν με την τροφή τους.
Ακόμη, στη θάλασσα και σε βάθος 30 μέτρων, αυτή την εποχή αφήνει τα αυγά του το Κοχύλι (Turritela communis), σχήματος βίδας με 15 στροφές και ύψους 5 εκατοστών.
Στην καρδιά του χειμώνα μέσα στον Ιανουάριο, έρχονται κάθε χρόνο να μας δώσουν ελπίδα οι ηλιόλουστες Αλκυονίδες ημέρες. Το όνομα τους το έχουν πάρει από την Αλκυόνη, ένα μικρό πανέμορφο ψαροπούλι που ζει κοντά στις θαλάσσιες ακτές, στα Δέλτα των Ποταμών και στις Λίμνες, ή από το ομώνυμο αστέρι που φαίνεται να μεσουρανεί τις νύχτες χωρίς σύννεφα αυτή την εποχή.
Η ονομασία των ημερών παραμένει η ίδια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοτέλης χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο του «Περί των Ζώων ιστορίες»:
«Η δε αλκυών τίκτει περί τροπάς χειμερινάς δίο` και καλούνται, όταν ευδιεινάς γένονται ως τροπαί, αλκυόνειοι ημέραι».
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο σύζυγος της Αλκυόνης ασέβησε προς το Δία, ο οποίος τους μεταμόρφωσε σε παραποτάμια πουλιά υποχρεωμένα να φωλιάζουν το χειμώνα.
Ο Δίας όμως λυπήθηκε την Αλκυόνη που έχανε τα παιδιά της από το κρύο και τα φουσκωμένα νερά των ποταμών. Γι` αυτό τις χάρισε μερικές ήσυχες και γλυκές μέρες ώστε να φωλιάζει τ` αυγά της με ηρεμία. Αλλά η Αλκυόνη δεν φωλιάζει αυτή την εποχή. Οι Αρχαίοι και ο Αριστοτέλης έκαναν λάθος!
Το γεγονός ότι οι Αλκυόνες βρίσκουν το ταίρι τους προς το τέλος του χειμώνα, πολύ γρήγορα σε σχέση με τα άλλα είδη πουλιών, έκανε τους αρχαίους να πιστεύουν σ` αυτή την ιστορία.
Η Αλκυόνη γεννάει τις πρώτες μέρες του Απρίλη, αφού πρώτα σκάψει τη φωλιά της μέσα στο χώμα, στις όχθες των ποταμών. Τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα οι Αλκυονίδες ημέρες, αντί για ευλογία, κοντεύουν να γίνουν ανεπιθύμητες εξαιτίας της μεγάλης ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Έτσι τώρα ο Γενάρης έχει την πρωτιά στο κρύο αλλά και σ
