Τα πλατάνια εκπέμπουν SOS

του Λάμπρου Τσούνη*

(Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα «Μαχητής» της Αιτωλοακαρνανίας)

Τον τελευταίο καιρό στη λίμνη Τριχωνίδα, αλλά και σε άλλες περιοχές του νομού μας, παρατηρείται μια αύξηση στον αριθμό των πλατάνων που παρουσιάζουν συμπτώματα νέκρωσης. Δέντρα πανύψηλα, αιωνόβια, αλλά ακόμα και μικρά πλατάνια στέκουν νεκρά, με τα κλαδιά τους γυμνά και υψωμένα στον αέρα, ζητώντας βοήθεια!

Βοήθεια από που; Μα, από την πολιτεία φυσικά!

Τα συγκεκριμένα περιστατικά οφείλονται στο μύκητα Ceratocystis platani, που από το 2003 έχει κάνει την εμφάνισή του στην ελληνική επικράτεια. Η πρώτη καταγραφή της ασθένειας έγινε το 1926 στο New Jersey των ΗΠΑ, από όπου επεκτάθηκε σταδιακά και σε άλλες περιοχές των ανατολικών ακτών. Στην Ευρώπη, κατά πάσα πιθανότητα μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, αρχικά στη Γαλλία και την Ιταλία, με κιβώτια των αμερικανικών στρατευμάτων, κατασκευασμένων από ξύλο πλατάνου. Στην Ελλάδα, η ασθένεια εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2003 στη Μεσσηνία, ενώ σε διάστημα δεκαπέντε χρόνων, έχει επεκταθεί σε όλη την Πελοπόννησο, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και την Στερεά Ελλάδα. Πιθανολογείται πως ήρθε στη χώρα μας μέσω της Ιταλίας, με την εισαγωγή φυτών πλατάνου.

Ο μύκητας Ceratocystis platani προσβάλλει μόνο πλατάνια. Αναπτύσσεται στο ξύλο και στην συνέχεια επεκτείνεται στις ρίζες, τον κορμό και τα κλαδιά. Στα πρώτα στάδια της ασθένειας, παρατηρείται μειωμένη βλάστηση και κιτρίνισμα των φύλλων. Στην συνέχεια, εντοπίζονται νεκρά κλαδιά, ενώ σταδιακά, μέσα σε μια βλαστική περίοδο, το δέντρο νεκρώνεται εντελώς. Η μετάδοση της ασθένειας πραγματοποιείται κυρίως από τον ίδιο τον άνθρωπο, μέσω μολυσμένων εργαλείων (όπως αλυσοπρίονα, τσεκούρια κλπ), από εκσκαπτικά μηχανήματα, ενώ φυσικά η ασθένεια μεταδίδεται μέσω των ριζών, από προσβεβλημένα δέντρα σε γειτονικά υγιή, καθώς επίσης και μέσω των ποταμών και των χειμάρρων, όταν σπασμένα τμήματα των δέντρων, όπως κλαδιά και κορμοί, μεταφέρονται με το νερό σε νέες τοποθεσίες.

Ο μόνος τρόπος προστασίας των πλατάνων μας είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ. Κάθε επέμβαση σε περιοχές με κρούσματα της συγκεκριμένης ασθένειας πρέπει να γίνεται από ειδικούς. Τα προσβεβλημένα δέντρα πρέπει να κόβονται, και στην συνέχεια να καταστρέφονται με καύση. Τα εργαλεία και τα εκσκαπτικά μηχανήματα, που χρησιμοποιούνται για την κοπή των συγκεκριμένων δέντρων, πρέπει να απολυμαίνονται…πολύ σχολαστικά, καθώς είναι ικανά να μεταδώσουν την ασθένεια.

Είναι λοιπόν ώρα οι αρμόδιοι φορείς να λάβουν δράση, και να εκπονηθεί άμεσα (αν όχι χτες…), ένα πανελλαδικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ασθένειας. Ας ελπίσουμε πως θα γίνει! Διαφορετικά, ίσως δεν αργεί η ώρα που η παχιά σκιά και η δροσιά των πλατάνων της λίμνης, θα δώσει τη θέση της στο λιοπύρι και τη ζέστη, με όποιες συνέπειες για το περιβάλλον και την οικονομία της περιοχής.