*Ο Νίκος Α. Παπανικολάου είναι Ομότιμος Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας.
Μια λατινική ρήση αναφέρει: «Tuta mulier in utero atque in mamma» που θα πει: Ολόκληρη η γυναίκα είναι μέσα στη μητέρα της και στο μαστό της. «Mamma» έλεγαν οι Λατίνοι τον μαστό. Από κει βγαίνει και η λέξη «μαμά» ή «μάνα».
Οι μαστοί είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά όργανα της γυναίκας. Αυτοί εκφράζουν τη θηλυκότητα της, τη γονιμότητά της, τη μητρότητά της, τον ερωτισμό της, τη σεξουαλικότητά της, τη παρθενικότητά της. Είναι τα πιο «θηλυκά» όργανα οι μαστοί.
Όταν πριν χρόνια οι φεμινίστριες της Αμερικής έκαναν διαδήλωση στην Πέμπτη Λεωφόρο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, έκαψαν τους στηθόδεσμους, δεν έκαψαν τις κυλόττες τους! Τους στηθόδεσμους θεώρησαν το περισσότερο θηλυκό τους εξάρτημα.
Από το όμορφο περιβόλι της Μυθολογίας μας θα κορφολογήσουμε ό,τι έχει σχέση με τους μαστούς.
1. Ο Ησίοδος αναφέρει στη «Θεογονία» του πως στην αρχή υπήρχε το χάος και ύστερα η Γαία με τους μεγάλους μαστούς. Βάζει το «μεγάλους μαστούς» για να τονίσει τη γονιμότητά της, γιατί από τη Γαία ξεκίνησε κατά τη Μυθολογία μας ο κόσμος.
2. Οι θεοί του Ολύμπου έπιναν το νέκταρ τους μέσα σε κούπα για την κατασκευή της οποίας πήραν για καλούπι το μαστό της Αφροδίτης.
3. Η Ελευθώ εξομολογήθηκε πως η μεγαλύτερη αδερφή της, η Ήβη, είχε μικρά βυζιά. Τότε, ο αδερφός της ο Ήφαιστος, πήρε το καλούπι που χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν τις κούπες τους από τους μαστούς της Αφροδίτης, το τοποθέτησε πάνω στους μικρούς μαστούς της Ήβης και τους έδωσε τις ίδιες διαστάσεις.
4. Τον Ηρακλή, γιό του Δία, όχι από τη γυναίκα του Ήρα, αλλά από την ερωμένη του την Αλκμήνη. Ποτέ δεν τον συμπάθησε η Ήρα και πάντα ήθελε το κακό του. Μια μέρα που τον αντάμωσε μωρό να σκούζει από την πείνα, χωρίς να ξέρει τίνος παιδί είναι, του έδωσε το βυζί της να χορτάσει. Όταν κατά τη διάρκεια του θηλασμού της είπαν πως ήταν ο Ηρακλής, τον τράβηξε από τη ρώγα της με οργή. Από το χυμένο γάλα της Ήρας σχηματίστηκε ο Γαλαξίας με τα 400 δισεκατομμύρια αστέρια.
5. Βασιλιάς της Αρκαδίας ήταν ο Κηφέας, που είχε μια όμορφη κόρη, την Αερόπη. Την αγάπησε ο Άρης και απέκτησε παιδί. Πάνω στη γέννα της η Αερόπη πέθανε. Το παιδί της έζησε θηλάζοντας γάλα από τους μαστούς της πεθαμένης μάνας του, που ήταν άφθονο ύστερα από θέληση του Άρη. Από το άφθονο γάλα ονόμασαν το παιδί Αφνειό.
6. Η θεά Άρτεμις της Εφέσου εμφανίζεται με γεμάτο το κορμί της από μαστούς. Η περίφημη πολύμαστη θεά συμβόλιζε τη γονιμότητα.
Ας αφήσουμε τους θεούς του Ολύμπου κι ας έρθουμε στη θρησκεία μας.
1. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας παρουσιάζει γυναίκα που την ώρα που μιλούσε ο Χριστός, ενθουσιασμένη πετάγεται από το πλήθος και καλοτυχίζει τη μάνα που τον γέννησε: «Μακαρία η κοιλιά η βαστάσσασά σε και μαστοί ους εθήλασες», δηλαδή ευλογημένη να είναι η κοιλιά που σε κράτησε και ευλογημένα τα βυζιά που σε βύζαξαν.
2. Ο ίδιος Ευαγγελιστής εκφράζει τη λύπη του για τις μητέρες της Ιερουσαλήμ που σκότωσαν τα παιδιά τους: «Μακάριαι αι στείραι και κοιλίαι αι ουκ εγέννησαν και μαστοί, οι ουκ εθήλασαν», δηλαδή είναι ευτυχισμένες οι άγονες γυναίκες, οι κοιλιές που δεν γέννησαν και οι μαστοί που δεν θήλασαν.
3. Ο Άγιος Βερνάρδος λάτρευε την Παρθένο Μαρία. Μια μέρα εμφανίζεται μπροστά της την ώρα που θήλαζε τον Χριστό. Σταμάτησε το θηλασμό, πίεσε το βυζί της και έστειλε τις σταγόνες στα χείλη του Βερνάρδου. Έτσι ευλογήθηκε και έγινε ευφράδης και γλυκομίλητος.
4. Λέγεται, πως ο Χριστός σταυρώθηκε ανάμεσα σε δύο ληστές. Αυτό είναι λάθος. Ο ένας απ’ αυτούς, αυτός που είπε το «μνήσθητί μου Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία Σου», δεν ήταν ληστής. Είχε το πάθος να σπάζει τα κεφάλια των γυναικών και να τους κόβει τα βυζιά τους.
5. Η Αγία Αγάθη, προστάτιδα την νησιών Μάλτας και Σικελίας, εμφανίζεται στην εικόνα της να κρατάει μέσα σ’ ένα πιάτο τους μαστούς της, επειδή μαρτύρησε με τον ακρωτηριασμό τους, γιατί δεν ανταποκρίθηκε στις ερωτικές επιθυμίες του άρχοντα της Σικελίας, του Κοϊντιανού.
6. Η Αγία Απολλωνία παριστάνεται να κρατάει στα χέρια της τανάλια, γιατί μ’ αυτή ξερίζωσαν τις θηλές των μαστών της κατά το μαρτύριό της.
*Φωτογραφίες του Γρηγόρη Τσούνη από την έκθεση «Πραξιτέλης», η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 26/7 έως 31/10/2007, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
