Σύμφωνα με τον Πλούταρχο «Βίοι Παράλληλοι» Θεμιστοκλής-Κάμιλλος, συνέβη το εξής γεγονός:
«Ὁ γὰρ ἐνεργότατος καὶ προθυμότατος τῶν τεχνιτῶν ἀποσφαλεῖς ἐξ ὕψους ἔπεσε καὶ διέκειτο μοχθηρώς, ὑπὸ τῶν ἰατρῶν ἀπεγνωσμένος.
Ἀθυμοῦντος δὲ τοῦ Περικλέους, ἡ θεὸς ὄναρ φανεῖσα συνέταξε θεραπείαν, ἡ χρώμενος ὁ Περικλῆς ταχὺ καὶ ραδίως ἰάσατω τὸν ἄνθρωπον.
Ἐπὶ τούτω δὲ καὶ τὸ χαλκοῦν ἄγαλμα τῆς Ὑγιείας Ἀθηνᾶς ἀνέστησεν ἐν ἀκροπόλει παρὰ τὸν βωμόν, ὃς καὶ πρότερον ἦν, ὡς λέγουσιν.»
+
«Ο πιο εργατικός και ο πιο πρόθυμος εργάτης γλίστρησε και έπεσε από ύψος, βρισκόταν δε σε πολύ κακή κατάσταση, ώστε οι γιατροί τον είχαν αποφασίσει.
Ενώ ο Περικλής ήταν πολύ στενοχωρημένος, έρχεται στο όνειρό του η θεά και δίνει μια συνταγή θεραπείας, την οποία εφαρμόζοντας ο Περικλής εθεράπευσε γρήγορα και εύκολα τον άνθρωπο.
Γι’ αυτό και έστησαν χάλκινο άγαλμα της Υγείας Αθηνάς στην Ακρόπολη, κοντά στο βωμό, ο οποίος, καθώς λένε, υπήρχε και προηγουμένως.» Βλέπε, Παυσανίας 1.5.ΙΙ.
Σύμφωνα με τον Πλίνιο (22.Η), όταν εμφανίστηκε η Αθηνά στο όνειρο του Περικλή, του υπέδειξε το βότανο Περδικάκι (Parietaria judaica). Το φυτό αυτό φύεται στους τοίχους και στα χαλάσματα και ανθίζει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Ο Περικλής γιάτρεψε τις πληγές του τεχνίτη του, βάζοντας πάνω τους φύλλα από περδικάκι. Από τότε οι αρχαίοι ονόμασαν το φυτό «Παρθένιον» σε ανάμνηση της Αθηνάς-Παρθένου, απ’ όπου και το δεύτερο όνομά του «παρθενούδι».
Ο Διοσκουρίδης (4.86) ονομάζει το περδικάκι «ελξίνη», αναφέροντας τις δροσιστικές και στυπτικές του ιδιότητες. Το φυτό αυτό υπάρχει και σήμερα στο χώρο της Ακρόπολης και χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα ως καταπραϋντικό και αντιφλογιστικό φάρμακο.
Η θεά Αθηνά έφερε πολλά ονόματα. Ένα από αυτά ήταν Αθηνά η «γλαυκώπις«. Η Αθηνά δεν είχε μόνο όμορφα μάτια, αλλά ήταν και προστάτης των ματιών. Είχε κάποτε θεραπεύσει το μάτι κάποιου Λυκούργου από τη Σπάρτη, δίνοντας του το βοτάνι Στρεψόχορτο (Salvia verbenaca) αποξηραμένο σε σκόνη και έγινε καλά. Από τότε την θεωρούσαν προστάτιδα των ματιών.Από αρχαιοτάτων χρόνων, οι θεοί και οι άνθρωποι έκαναν χρήση των βοτάνων. Οι θεοί που έκαναν χρήση των φαρμακευτικών φυτών και ασχολούνταν με την υγεία των θεών αλλά και των θνητών ήταν πολλοί.
Η γνώση και η ιατρική πρακτική εθεωρείτο το προνόμιο των θεών. Οι κυριότερες ιατρικές θεότητες ήταν α) ο Απόλλωνας, ο ιατρός των θεών, εφευρέτης της Ιατρικής, β) η Άρτεμις, η λοχεία θεά, γ) η Αθηνά Υγεία, προστάτης της υγείας των ανθρώπων, δ) η Ήρα, προστάτης των τικτουσών.
Δευτερεύουσες ιατρικές θεότητες ήταν η Αφροδίτη, ο Ποσειδώνας, ο Ερμής, η Ειλείθυια, ο Πρίαπος, ο Βάκχος, ο Πάνας, ο Ηρακλής, ο Αμφιάραος, ο Άμυνας.
Κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα, η λατρεία του υιού του Απόλλωνα, Ασκληπιού, εξετόπισε όλους του άλλους θεούς, ημίθεους και ήρωες. Έτσι, αφιέρωναν στον Ασκληπιό, ναούς στις πιο όμορφες τοποθεσίες κοντά σε πηγές, σε όχθες ποταμών και σε ιερά άλση.
Η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για φαρμακευτικά φυτά προέρχεται από τους Σουμέριους, το 2200 π.Χ.
Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι άρχισαν να εξασκούν την Ιατρική επιστήμη από το 4.000 π.Χ. Απέκτησαν μεγάλες ιατρικές γνώσεις βασιζόμενοι στην ενδελεχή παρατήρηση και στον πειραματισμό. Πολλές όμως από τις γνώσεις τους, τις απέκτησαν από τις ταριχεύσεις, που ήταν πολύ συχνές στην Αίγυπτο.
Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι της «Οδύσσειας« του Ομήρου . «κανένας λαός δεν έχει τις ιατρικές γνώσεις των Αιγυπτίων.« Σε άλλο σημείο του έργου του αναφέρει. « η γόνιμη γη της (Αιγύπτου),παράγει πολλά φάρμακα.« Γεγονός που μας δείχνει ότι έκαναν χρήση φαρμάκων φυτικής προέλευσης από πολύ παλιά.
Όπως αναφέρει ο `Ηρόδοτος (450 π.Χ) στις « Ιστορίες« του,στην Αίγυπτο «κάθε γιατρός,θεραπεύει μόνο μια ασθένεια«.
« Και την ιατρική τέχνη την έχουν μοιραστεί μεταξύ τους με τον εξής τρόπο` ο κάθε γιατρός είναι μονάχα για μια αρρώστια,κι όχι για περισσότερες. Κι όπου ρίξεις το βλέμμα σου,πλήθος οι γιατροί ` γιατί άλλοι ασκούν την ιατρική για την αρρώστια των ματιών,άλλοι για της κεφαλής,άλλοι των δοντιών,άλλοι για της κοιλιάς, κι άλλοι για τις αρρώστιες που ο άρρωστος δεν ξέρει που πάσχει.« (ΙΙ.84).
Η μεγάλη ιατρική παράδοση των Αιγυπτίων, επιβεβαιώνεται από τους αρχαίους συγγραφείς αλλά και από το πλήθος των ιατρικών παπύρων που βρέθηκαν. Είχαν κάνει μεγάλες προόδους στην ιατρική χειρουργική αλλά και στη Γενική παθολογία. Είναι γνωστό επίσης, ότι σε πολλά ιερά των Αιγυπτίων, διατηρούσαν κήπους με φαρμακευτικά φυτά.
Οι Έλληνες δέχτηκαν πολλές γνώσεις και πληροφόρηση από την αιγυπτιακή ιατρική και τις ανήγαγαν όμως στα πιο υψηλά επιστημονικά επίπεδα.
Οι πρώτες όμως εμπεριστατωμένες μελέτες προέρχονται από τον 4ο και 5ο αιώνα π.Χ. και οφείλονται στον Αριστοτέλη ,στον Θεόφραστο, στον Ιπποκράτη, στον Διοσκουρίδη, στον Γαληνό, στον Πλίνιο κ.ά.
Από πολύ παλιά, στα κείμενα του Ομήρου αναφέρονται πολλά είδη φυτών που έχουν θεραπευτικές ιδιότητες.
Ο Ιπποκράτης που θεωρείται ο πατέρας της Ιατρικής, κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων στο έργο του «Corpus Hippocraticum», όπου για κάθε ασθένεια περιγράφει το φαρμακευτικό φυτό αλλά και την αντίστοιχη θεραπεία. Καταγράφει 236 φυτικά φάρμακα και απαλλάσσει την ιατρική από την μαγεία. Δημιούργησε διάφορες κατηγορίες για όλες τις τροφές και τα βότανα. Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη η καλή υγεία υπάρχει όταν η διατροφή βρίσκεται σε αρμονία με την φυσική άσκηση και τον καθαρό αέρα.
Την ίδια εποχή με τον Ιπποκράτη έζησε και ο Αριστοτέλης (384-322 π.χ), ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της Βιολογίας. Με τις ενδελεχείς μελέτες και οξυδερκείς παρατηρήσεις του,διατύπωσε μεγάλες επιστημονικές αλήθειες.
Τα κύρια ιατρικά έργα του χάθηκαν όπως το «Υπέρ του μη γεννάν«,το «Θέσεις ερωτικαί« και το «Ιατρικά Β«.Χάθηκαν επίσης και οι «Ανατομικοί πίνακές « του. Την υγεία τη χαρακτήριζε ως «αρετή του σώματος«.Μεταξύ των άλλων έγραψε και δύο βιβλία «Περί Φυτών«,τα οποία δυστυχώς έχουν χαθεί κι αυτά.
Κατασκεύασε διάφορα εργαλεία κήπου και ήταν ο πρώτος πού δημιούργησε βοτανικό κήπο στην Αθήνα , στην κοίτη του ποταμού Ιλισσού(κοντά στην περιοχή της Αγίας Φωτεινής.)
Στη συνέχεια ο Θεόφραστος ο Ερέσιος,(από την Ερεσό της Λέσβου), (372-287),μαθητής του Αριστοτέλη,είναι ο πιο μεγάλος γνώστης της Βοτανικής επιστήμης. Έγραψε συνολικά 240 έργα,για την ρητορική,την ηθική ,τη μεταφυσική,τις φυσικές επιστήμες,τη ζωολογία,τη βοτανική.
Τα βοτανικά κείμενά του, που σώζονται σήμερα είναι από το «Περί Φυτών Ιστορίας«και από το «Περί Φυτών Αιτιών«. Ο Θεόφραστος ακολούθησε επιστημονικές μεθόδους για την περιγραφή των φυτών αλλά και για τις φαρμακευτικές ιδιότητές τους. Γι΄ αυτό το λόγο θεωρείται ο πατέρας της Βοτανικής.
Σύμφωνα με το Joseph Piton de Tournefort, ο Διοσκουρίδης,περισυνέλεξε 600 είδη φυτών, μεταξύ των οποίων υπάρχουν και βότανα που βρίσκονται στις χώρες των Δακών,των Ιουδαίων και των Κελτών. Ο Διοσκουρίδης ξεχωρίζει τις αρρώστιες του ανθρώπου σε πάνω από 50.Για κάθε μία απ` αυτές έχει και την κατάλληλη συνταγή. Φυτά για τον πονοκέφαλο,την αιμορραγία,τις γυναικείες παθήσεις,για τα τραύματα,τα δαγκώματα των φιδιών,τα έλκη,τις νεφρίτιδες,τον ίκτερο κ.ά. Από τα 6000 περίπου αυτοφυή φυτά της Ελλάδας ο Διοσκουρίδης είχε αναγνωρίσει 500 είδη ως θεραπευτικά δηλαδή πάνω από 8% της Ελλαδικής χλωρίδας. Η Ιατρική των αρχαίων Ελλήνων βασιζόταν κατά κύριο λόγο στα φαρμακευτικά βότανα,που η φύση τόσο απλόχερα μας έχει χαρίσει.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (23-79 μ.χ) είναι ο μόνος Ρωμαίος συγγραφέας που με τις καταγραφές του μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τη βοτανική των αρχαίων Ελλήνων. Έγραψε το Naturalis Historia (77-79 μ.χ),μία εγκυκλοπαίδεια για τη φύση,που φιλοδοξούσε να καλύψει όλες τις γνώσεις του αρχαίου κόσμου.
Οι φαρμακευτικές και οι ιατρικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων μεταφέρθηκαν στους Ρωμαίους και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ο Ασκληπιός κατά τον Πίνδαρο, τον Απολλόδωρο αλλά και τον Ξενοφώντα, εθεράπευε χρησιμοποιώντας φάρμακα από φυτά, έκανε χειρουργικές επεμβάσεις και ανακούφιζε τον ανθρώπινο πόνο με τις πρακτικές του.
Θύμωσε όμως ο Πλούτωνας, που άρχισε να ερημώνει ο Άδης, και διαμαρτυρήθηκε στον Δία. Τότε, ο Δίας κατακεραύνωσε τον Ασκληπιό. Ο πατέρας του όμως, ο Απόλλωνας, τιμώρησε τους Κύκλωπες που έφτιαξαν τον κεραυνό, και τον γιο του τον έκανε αθάνατο και τον έφερε μαζί με τους άλλους θεούς στον Όλυμπο.
Τα Ασκληπιεία ήταν λατρευτικοί ναοί, αλλά ταυτόχρονα και θεραπευτικά κέντρα της αρχαίας Ελλάδας. Η λατρεία του Ασκληπιού ξεκίνησε από την Θεσσαλία και την Πελοπόννησο, στη συνέχεια έγινε πανελλήνια και μετά κυριάρχησε σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και τη Μικρά Ασία, έτσι να έχουν καταγραφεί πάνω από 380 Ασκληπιεία.
Τα σημαντικότερα Ασκληπιεία ήταν: το Ασκληπιείο της Τρίκκης, γιατί πολλοί το θεωρούσαν το αρχαιότερο, το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, το Ασκληπιείο της Κω και το Ασκληπιείο της Περγάμου.
Το Ασκληπιείο της Αθήνας βρίσκεται στη νότια κλιτύ της Ακρόπολης και είναι το σημαντικότερο κτίσμα μετά το Αρχαίο Θέατρο του Διονύσου. Ιδρύθηκε στα τέλη του 5ου μ.Χ. αιώνα (420/19 π.Χ.).Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου και ειδικά κατά την άνοιξη του 430 π.Χ εμφανίστηκε στην Αθήνα ο λοιμός της πανώλης. Στα 5 χρόνια πού διήρκησε ο λοιμός,αποδεκάτισε σχεδόν το 1/3 του Αθηναϊκού πληθυσμού. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και ο μεγάλος Περικλής,ο οποίος υπέκυψε το 429 π.χ. Δέκα χρόνια μετά το θάνατο του Περικλή,οι Αθηναίοι χτίζουν στην Αθήνα το Ασκληπιείο της Ακρόπολης. Τη λατρεία του θεού Ασκληπιού την έφερε στην Αθήνα,από την Επίδαυρο, κάποιος Τηλέμαχος από τις Αχαρνές.
Ο μεγάλος τραγικός ποιητής, ο Σοφοκλής, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λατρεία του Ασκληπιού στην Αθήνα και ίσως αυτός με τις ενέργειές του να βοήθησε να κτιστεί δίπλα στο Θέατρο του Διονύσου.
Στην περιοχή που έγινε το Ασκληπιείο της Αθήνας υπήρχαν πηγές με καθαρό νερό, που ήταν απαραίτητο για την κάθαρση των ασθενών.
Εδώ σ` αυτό το χώρο προσέρχονταν οι ασθενείς Αθηναίοι. Οι ιερείς του θεού έδιναν διάφορα φάρμακα από βότανα,τους συνιστούσαν δίαιτες και συχνά έκαναν και χειρουργικές επεμβάσεις. Οι ασθενείς επίσης εξαγνίζονταν στις πηγές και τα λουτρά ήταν ευεργετικά για την υγεία τους.
Το Ασκληπιείο της Αθήνας περιλάμβανε έναν ναό με το βωμό, τρεις στοές και περικλειόταν στα νότια και δυτικά από περίβολο με πρόπυλο στην πλευρά του περιπάτου.
Το Ασκληπιείο λειτούργησε για πολλά χρόνια, αλλά καταστράφηκε με την εισβολή του Σύλλα, το 86 π.Χ., και από την επιδρομή των Ερούλων, το 267 μ.Χ., και το ξανάχτισαν αμέσως. Ανακατασκευή του ιερού έγινε τον 4ο αιώνα μ.Χ.
Το Ασκληπιείο καταστράφηκε στις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ. και στα ερείπια του χτίστηκε μια τρίκλιτη βασιλική, που ήταν αφιερωμένη στους Αγίους Αναργύρους, στους θεραπευτές Αγίους της Χριστιανικής θρησκείας.
Το Ιερό του Ασκληπιού στην Αθήνα, όπως όλα τα Ασκληπιεία της Ελλάδας, ήταν χώροι λατρείας του θεού, αλλά συγχρόνως και θεραπευτήρια, όπου κατέφευγαν οι ασθενείς για να θεραπευθούν.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έκαναν τίποτα στην τύχη. Έχτιζαν τα Ασκληπιεία τους σε χώρους όπου υπήρχαν οι προϋποθέσεις, δηλαδή το νερό για την κάθαρση της ψυχής και του σώματος, τα ορυκτά για την δημιουργία φαρμάκων αλλά και τα φαρμακευτικά φυτά με τα οποία γιάτρευαν τις διάφορες ασθένειες.
Στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, στη νότια και στη βόρεια κλιτύ, η πολύχρονη έρευνα μας απέδειξε την ύπαρξη πολλών φαρμακευτικών φυτών. Έτσι, οι αρχαίοι αντλούσαν τις πρώτες ύλες για την θεραπεία των ασθενών τους από τη γύρω περιοχή.
Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν για θεραπευτικούς σκοπούς κυρίως μέρη φυτών, όπως φύλλα, ρίζες, καρπούς, άνθη αλλά και ζωικά προϊόντα, καθώς επίσης και ανόργανες ορυκτές ουσίες.
Τα μέρη των φυτών, αλλά και τα άλλα φυσικά προϊόντα υποβάλλονταν σε διάφορες επεξεργασίες, όπως ξήρανση, πολτοποίηση, βράσιμο με κρασί ή νερό, ανάμιξη με άλλες ουσίες όπως μέλι, λάδι,ξύδι κ.ά.
Στον Ιερό Βράχο, στη νότια κλιτύ, στη βόρεια κλιτύ αλλά και στους άλλους λόφους απέναντι από την Ακρόπολη (Λόφος Φιλοπάππου, Πνύκας, Νυμφών) είναι πλούσιοι σε σπάνια φυτά.
Στην περιοχή της Ακρόπολης, στα ιερά βράχια, στη νότια κλιτύ, στη βόρεια κλιτύ, έκτός από το σπάνιο στενότοπο ενδημικό (Micromeria acropolitana) υπάρχουν επίσης πολλά φαρμακευτικά φυτά. Εκεί κατασκεύασαν τον Ναό του Ασκληπιού, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι αρχαίοι Έλληνες δεν δημιουργούσαν τυχαία στα σημεία. Η πολύχρονη έρευνα μας αποδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι οι Έλληνες δημιουργούσαν σε ένα χώρο που πληρούσε τις προϋποθέσεις και τα απαραίτητα στοιχεία για την καλή και σωστή λειτουργία του Ασκληπιείου. Το νερό, τα ορυκτά του βράχου αλλά και τα φαρμακευτικά φυτά.
Έχτιζαν τα Ασκληπιεία ,σε περιοχές ευάερες, ευήλιες και απάνεμες,Το Ασκληπιείο της Αθήνας είναι χτισμένο στη Νότια κλιτύ της Ακρόπολης σε ύψος 108 μέτρα, πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Προστατεύεται από τον αέρα, από το βράχο της Ακρόπολης.(156 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.) Επίσης δέχεται την επίδραση του ήλιου όλες τις ώρες της ημέρας. Από την ώρα που θα ανατείλλει, από τις κορυφές του Υμηττού,μέχρι την ώρα που θα δύσει πίσω από τους λόφους του Φιλοπάππου (στα βουνά του Πειραιά.)
Ένας ναός μαγικός σωστά τοποθετημένος μέσα στο χώρο,για να μπορούν οι ασθενείς να απολαμβάνουν, όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που θα τους έδιναν πάλι γρήγορα την υγεία τους. Επίσης το Ασκληπιείο της Αθήνας ήταν χτισμένο ακριβώς δίπλα από τον «Περίπατο« γεγονός που διευκόλυνε τους ασθενείς στην άσκηση,στους ήρεμους περιπάτους τους , στην έκθεση τους στον ήλιο, αλλά και στον καθαρό αέρα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα φυτό είναι φαρμακευτικό,όταν κάποιο όργανο ή μέρος του περιέχει ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεραπευτικούς σκοπούς.
Μικρό μονοετές φυτό. Τα άνθη του μοιάζουν σαν μικρές μαργαρίτες.
Το χρησιμοποιούσαν για τα κρυολογήματα, για τη δυσκοιλιότητα, ως ηρεμιστικό, για τις φλογώσεις των ματιών και του δέρματος για τις νευραλγίες,τις ημικρανίες,επουλωτικό,για τις στομαχικές διαταραχές.
(Ceterach officinarum)
Είναι ποώδης πολυετής φτέρη που είναι βραχόφιλη. Έχει φύλλα στενά, βαθιά πράσινα, μήκους 5-15 εκ.
Το χρησιμοποιούσαν για καταπραϋντικό, εφιδρωτικό, αποχρεμπτικό,για αντιβηχικό, για τις πνευμονικές παθήσεις, για τις ασθένειες του ουροποιητικού συστήματος ,ως διουρητικό.
Είναι πολυετές ζιζάνιο. Οι βλαστοί του φθάνουν ως τα 50 εκ. Τα φύλλα του είναι στενά και μακριά.
Το χρησιμοποιούσαν για τις χολολιθιάσεις, προβλήματα του ουροποιητικού συστήματος, νεφρολιθιάσεις,ως διουρητικό,για τις ασθένειες του συκωτιού και για τις ρευματοπάθειες.
Μικρό φυτό με στενόμακρα φύλλα σχισμένα με πολλούς πλάγιους λοβούς. Τα άνθη μοιάζουν με διπλές κίτρινες μαργαρίτες και βγαίνουν στη μέση του φυτού. Είναι εδώδιμο.
Το χρησιμοποιούσαν για τις χρόνιες δερματικές παθήσεις, για προβλήματα στα νεφρά και γενικότερα στο ουροποιητικό σύστημα, για εμμηναγωγά, για τα προβλήματα του συκωτιού και της σπλήνας, για την υπερκόπωση.
Αειθαλής σκουροπράσινος θάμνος, που φθάνει μέχρι τα 3-4 μέτρα ύψος. Φύλλα πτεροσχιδή.
Το χρησιμοποιούσαν για τις στομαχικές διαταραχές και τις διάρροιες. Η ρητίνη του ήταν χρήσιμη για τους ρευματισμούς, την ποδάγρα, αλλά και τους πονόδοντους.
Ο Διοσκουρίδης το ανέφερε ότι βοηθάει στην συγκόλληση των καταγμάτων, αλλά και ότι εξαφανίζει τις φακίδες και βοηθάει στον καθαρισμό του δέρματος.
Αειθαλές φυτό, αναρριχώμενο. Τα φύλλα του έχουν διάφορα σχήματα. Είναι βαθυπράσινα και λαμπερά. Άνθη μικρά πράσινα.
Το χρησιμοποιούσαν για τις αναλγητικές, διεγερτικές, διαλυτικές και εμμηναγωγούς ιδιότητες, για την δυσεντερία, τα εγκαύματα, τις δερματικές παθήσεις,για την ρινίτιδα αλλά και ως αντιβηχικό,
Ο Διοσκουρίδης το θεωρούσε πολύ σημαντικό φαρμακευτικό φυτό και το ονόμαζε «πανάκεια».
Μικρός θάμνος που δεν ξεπερνάει το ένα μέτρο, με κλαδιά κρεμασμένα από τους βράχους ή απλωτά στο έδαφος. Φύλλα ωοειδή. Άνθη με τέσσερα σέπαλα και τέσσερα πέταλα λευκά, με μεγάλους στήμονες που έχουν χρώμα βιολετί.
Την κάππαρη την χρησιμοποιούν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας στην κουζίνα. Καταναλώνουμε κυρίως τα μπουμπούκια της. Βοηθάει την όρεξη και τη χώνευση.
Χρησιμοποιούσαν τη ρίζα της και τα μπουμπούκια της για τις εμμηναγωγούς, διουρητικές και τις αφροδισιακές ιδιότητές της.
Είναι μονοετές φυτό με ύψος μέχρι 10 εκ. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, χνουδωτά. Τα άνθη του μοιάζουν με μικρές κίτρινες πορτοκαλί μαργαρίτες.
Το χρησιμοποιούσαν ως εμμηναγωγό, εφιδρωτικό, καταπραϋντικό, αντισηπτικό, καθώς επίσης και στις διάφορες δερματικές παθήσεις.
Ο Θεόφραστος του έδωσε το όνομά του ‘τραγοπώγων», εξαιτίας της ομοιότητας του λοφίου του με την γενειάδα του τράγου.
Διετής πόα από 0,50-1 μ. Φύλλα γραμμοειδή πεπλατυσμένα στη βάση. Ανθίδια γλωσσοειδή με χρώμα ροζ-λιλά. Σπανίως λευκά.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές καθαρτικές ιδιότητές του. Για τις δερματικές και τις ρευματικές παθήσεις.
Πολυετής πόα. Το στέλεχος του φθάνει έως τα 60 εκ. Τα φύλλα του έχουν σχήμα βέλους. Τα άνθη του έχουν σχήμα χωνιού και χρώμα ρόδινο.
Το χρησιμοποιούσαν για επουλωτικό αλλά και καθαρτικό.
Το φυτό αυτό φθάνει σε ύψος 1μ. Είναι σαρκώδες με πυκνές τρίχες και έρποντες βλαστούς. Τα φύλλα του έχουν σχήμα καρδιάς. Τα άνθη του έχουν χρώμα κίτρινο και προσελκύουν εύκολα μέλισσες και άλλα έντομα. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης με την παραμικρή κίνηση οι σπόροι του εκτοξεύονται μαζί με ένα υγρό.
Την πικραγγουριά την χρησιμοποιούσαν ως πανίσχυρο φάρμακο για αρκετές αρρώστιες.
Παρασκεύαζαν το «ελατήριον», ο αποξηραμένος στον ήλιο χυμός του καρπού, που ήταν βοήθημα για πολλές ασθένειες, όπως των ματιών, των δοντιών, την κώφωση, τους όγκους των αυτιών, την ψώρα.
Το φυτό αυτό είναι βίαια καθαρτικό και διουρητικό και μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες και εμετούς.
Είναι μικρό ετήσιο φυτό. Έχει φύλλα ωοειδή. Ο χυμός του είναι δηλητηριώδης. Τα φύλλα του καταπολεμούν τις φλεγμονώδεις βλάβες του δέρματος.
Είναι ισχυρό καθαρτικό.
Είναι φυτό που φθάνει τα 80 εκ. με πολυετείς ρίζες. Φύλλα ωοειδή μέχρι γραμμοειδή. Άνθη κίτρινα με πέταλα και σέπαλα μέχρι 20εκ.
Το χρησιμοποιούσαν για τις νεφρικές παθήσεις, για την υστερία, την δυσεντερία, τις παθήσεις του συκωτιού, την ελονοσία, την οσφυαλγία.
Τα άνθη του στο λάδι για τρεις ήμερες ήταν πανάκεια για τα εγκαύματα και τις πληγές.
Είναι επίσης αντιπυρετικό, διουρητικό, αιμοστατικό και εμμηναγωγό.
Το φυτό αυτό το περιγράφει ο Διοσκουρίδης (3. 50) σαν «χειρώνειον πάνακες». Το ονόμαζαν και Σπαθόχορτο γιατί γιάτρευε τις πληγές από τα σπαθιά.
Το φυτό φθάνει σε ύψος μέχρι τα 30 εκ. Έχει βλαστό πολύκλαδο με διακλαδώσεις . Φύλλα μικρά ωοειδή. Άνθη κατά μασχαλιαίες δέσμες με βλαστογενή βράκτια. Καρπός ωοειδής, πεπιεσμένος, στιλπνός.
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Η Αθηνά το έδωσε ως αντιφλογιστικό στον πρωτομάστορα του Περικλή, μετά από ατύχημα που είχε κατά την διάρκεια της κατασκευής του Παρθενώνα. (Εμφανίστηκε στο όνειρο του Περικλή και του πρότεινε το συγκεκριμένο φυτό).
Το χρησιμοποιούσαν για τις αντιφλογιστικές και τις διουρητικές ιδιότητές του.
Μικρή πόα κονδυλόρριζη, με κονδυλοσφαιρικό λείο, ινώδη στο κάτω μέρος. Φύλλα σε σχήμα καρδιάς, μικρόμισχα, οδοντωτά, πράσινα, με χαρακτηριστικά σχέδια στο πάνω μέρος, ασημοπράσινα στη κάτω πλευρά. Άνθη ρόδινα ή λευκωπά με κόκκινη κηλίδα στη βάση.
Οι αρχαίοι τα ονόμαζαν χελώνια επειδή το σχήμα του βολβού της ρίζας τους παραπέμπει σε χελώνα.
Το χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό, ελμινθοκτόνο, εμμηναγωγό, αλλά και ως αντίδοτο για το δηλητήριο των φιδιών.
Η τοξικότητα του φυτού όμως είναι πολύ μεγάλη.
Αειθαλές δένδρο ή θάμνος που φθάνει σε ύψος τα 2-6μ.
Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα από κάτω και πιο ανοιχτόχρωμα από πάνω. Άνθη δίοικα με τέσσερα κίτρινα πέταλα. Ο καρπός του μοιάζει με μικρή μαύρη ελιά και περιέχει αιθέριο έλαιο.
Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, την ποτοποιία και την φαρμακευτική.
Έχει ιδιότητες διουρητικές, χωνευτικές, διεγερτικές, σπασμολυτικές, εμμηναγωγούς, εφιδρωτικές, τονωτικές, αντισηπτικές.
Το φυτό είναι θάμνος (δενδρύλλιο) αρωματικό που φθάνει τα 5 μ. Τα φύλλα του είναι αντίθετα μυτερά και δερματώδη. Η πάνω επιφάνεια είναι λαμπερή, ενώ η κάτω είναι στικτή με αδένες.
Τα άνθη του είναι λευκά και έχει ευχάριστη μυρουδιά με πέντε πέταλα και πολλούς στήμονες. Ο καρπός είναι μικρός ωοειδής, ράγα μελανοκύανη.
Οι αρχαίοι το ονόμαζαν Μυρρίνη και ήταν το σύμβολο της θεάς Αφροδίτης.
Το χρησιμοποιούσαν στην αρωματοποιία και τη φαρμακευτική.
Τα φύλλα του και οι καρποί του χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία της ουλίτιδας, των δερματικών παθήσεων και της κολπίτιδας.
Είναι ετήσιο φυτό που φθάνει μέχρι τα 80 εκ. και είναι καλυμμένο με σκληρά τριχίδια.
Φύλλα πτερόλοβα με λοβούς οδοντωτούς και μεσαίο λοβό. Τα άνθη του έχουν τέσσερα δισκοειδή πέταλα και χρώμα κόκκινο με μαύρη κηλίδα στη βάση.
Το χρησιμοποιούσαν ως καταπραϋντικό, μαλακτικό και αντιβηχικό.
Το φυτό είναι μονοετής ή πολυετής πόα. Το ύψος της φθάνει τα 80 εκ.
Τα φύλλα του φυτού είναι λοβωτά και τα άνθη του λευκά. Ο καρπός είναι κάψα ωοειδής ή ελλειψοειδής.
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις καταπραϋντικές ιδιότητές του.
Το χρησιμοποιούσαν για τις ρευματοπάθειες, τις στομαχικές διαταραχές, τις νευραλγίες.
Είναι φυτό τριχωτό διακλαδισμένο με μήκος από 30-70 εκ.Τα φύλλα του είναι οδοντωτά. Τα άνθη του είναι κιτρινωπά ή ιώδη.
Το χρησιμοποιούσαν για τις ναρκωτικές, καταπραϋντικές και αντισπασμωδικές του ιδιότητες.
Φυτό τοξικό δηλητηριώδες,
Είναι ετήσιο φυτό. Έχει ύψος 10-25 εκ. Τα στελέχη του έχουν χρώμα ιώδη. Τα φύλλα του είναι ωοειδή οδοντωτά. Τα άνθη του είναι λευκά με κίτρινους ανθήρες. Ράγες μαύρες.
Το χρησιμοποιούσαν για μαλακτικό, καταπραϋντικό με ισχυρές ναρκωτικές ιδιότητες.
Φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δένδρο με αρωματικά άνθη και φύλλα.
Τα φύλλα του είναι παλαμοειδή με 5-7 φυλλάρια λογχοειδή. Τα άνθη του ιώδη λευκά ή ρόδινα.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, κατευναστικές, αντιυστερικές ιδιότητές του.
Σπάνιο φυτό σήμερα στην Ελλάδα. Υπάρχει όμως στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης μιας και ο χώρος προστατεύεται και δεν δέχεται ιδιαίτερες ανθρώπινες πιέσεις.
Είναι πολυετές φυτό που μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 80 εκ. Συνήθως όμως είναι περίπου γύρω στα 40 εκ.
Οι ρίζες του φυτού φθάνουν πολύ βαθιά. Ανθίζει τον Ιούνιο-Αύγουστο και τα άνθη του είναι λευκά με διάμετρο 2,5-3,5 εκ.
Το χρησιμοποιούσαν ως εμμηναγωγό, εκτρωτικό, αντιψειρικό, αντιπυρετικό, ανθελμινθικό.
Ανήκει στην Τάξη Asterales και στην οικογένεια Asteraceae.
Το φυτό είναι μονοετής ή διετής πόα,που φθάνει σε ύψος το 1,5 μέτρα.
Τα φύλλα του είναι μεγάλα πράσινα,λαμπερά με στίγματα λευκά,λοβωτά και ακανθώδη.
Τα αιχμηρά αγκάθια του είναι κιτρινωπά.Τα άνθη του έχουν χρώμα μώβ.
Ανθίζει απο τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο,συνήθως στα χέρσα χωράφια και στις
άκρες των δρόμων.Αναφορές για το φυτό υπάρχουν στα κείμενα του Θεόφραστου,
του Διοσκουρίδη και του Πλίνιου.
Το χρησιμοποιούσαν για τις παθήσεις του ήπατος, της χολής,του σπλήνα,των νεφρών,
ως αντίδοτο στις δηλητηριάσεις απο τα μανιτάρια,ως αντικαταθλιπτικό,γαλακτογόνο,
διουρητικό,αντιπυρετικό και αποτοξινωτικό.
Ο Θεόφραστος ονόμαζε το φυτό Απαρίνη.
Το φυτό είναι μονοετής πόα με διάχυτους βλαστούς, μήκους 0,30-1μέτρο. Φύλλα κατά μήκος του βλαστού με τρίχες στην άνω επιφάνεια. Τα άνθη του είναι λευκά και ο καρπός του σφαιρική κάψα με πυκνές ακίδες.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, επουλωτικές, υποτασικές και αντιφλογιστικές του ιδιότητες.
Είναι ετήσιο φυτό που δεν ξεπερνά σε ύψος τα 50 εκ.
Φύλλα λεία που μοιάζουν με λόγχη πρασινοκίτρινα. Τα άνθη του έχουν χρώμα κίτρινο.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές και υπνωτικές του ιδιότητες.
Είναι πολυετές φυτό που φθάνει σε ύψος τα 10-18 εκ.
Φύλλα λοβωτά και επιφάνεια ρητιδωτή. Άνθη 6-10 χιλ. σε στάχεις, με χρώμα μπλε σκούρο.
Το χρησιμοποιούσαν για τα προβλήματα των ματιών (η θεά Αθηνά το έδωσε σε κάποιον Λυκούργο από τη Σπάρτη). Για την στειρότητα, για τα προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος, του στομάχου, για τις ρευματοπάθειες αλλά και ως αντιυστερικό.
Μονοετής πόα, πολύκλαδη,που μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 40 εκατοστά.
Φύλλα αντίθετα, παχιά, στιλπνά. Άνθη κίτρινα. Καρπός κάψα ωοειδής με μαύρα γυαλιστερά σπέρματα.
Χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο Ηραίο της Σάμου το χρησιμοποιούσαν από τον έβδομο αιώνα π.Χ. Στον τέταρτο αιώνα π.Χ ο Θεόφραστος την ονόμαζε ανδράχνη. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε την ανδράχνη για το έλκος του στομάχου,για τα νοσήματα της κύστης και της σπλήνας,για τα μάτια αλλά και για τον πονοκέφαλο.
Στην Ελλάδα την χρησιμοποιούν ως δροσιστικό σαλατικό.
Την χρησιμοποιούσαν επίσης για τις αντισκορβουτικές, ανθελμινθικές, και διουρητικές ιδιότητές της.
Το φυτό είναι μικρός πολυετής και αειθαλής θάμνος. Τα κλαδιά του είναι ξυλώδη προς τα κάτω και τρυφερά προς τα επάνω. Τα φύλλα του είναι γραμμοειδή και μοιάζουν σαν βελόνες. Τα άνθη του έχουν ένα πολύ όμορφο γαλάζιο χρώμα.
Το χρησιμοποιούσαν για τις ρευματοπάθειες, για πρόβλημα του στομάχου, του αναπνευστικού συστήματος, για τις πληγές και τα τραύματα.
Είναι μονοετές φυτό. Τα φύλλα του είναι χνουδωτά και το ύψος του φθάνει τα 10-50 εκ. Τα άνθη του είναι λευκά.
Το χρησιμοποιούσαν για την υπέρταση, για την αιμόσταση, για τα γυναικολογικά προβλήματα.
Το φυτό είναι ετήσια πόα, τριχωτή, που φθάνει σε ύψος από 5-50 εκ. Φύλλα ωοειδή. Έχει πλαγιόκλαδο βλαστό, χνουδωτό και ασπροπράσινο. Τα άνθη του είναι άσπρα με κίτρινη απόχρωση στο κέντρο.
Το φυτό το χρησιμοποιούσαν από την εποχή του Διοσκουρίδη, για τις δερματικές παθήσεις, ως εμμηναγωγό, χολαγωγό, αντιπυρετικό, αντιαρθριτικό, ηρεμιστικό,αναλγητικό.
Η μολόχα είναι φυτό μονοετές ή πολυετές, που μπορεί να φθάσει μέχρι το ένα μέτρο ύψος. Είναι ποικιλόμορφο. Τα φύλλα του είναι καρδιοειδή. Τα άνθη του έχουν χρώμα ρόδινο-πορφυρό με σκουρότερες φλέβες.
Η μολόχα είναι γνωστή από το 700 π.Χ. ως φαρμακευτικό φυτό και το θεωρούσαν ιερό φυτό. Επίσης το χρησιμοποιούσαν ως σαλατικό. Ηταν ιδιαίτερα αγαπητή στον Πυθαγόρα και στους Πυθαγόριους γιατί ήταν ελαφριά στην πέψη. Ο Πλίνιος έλεγε ότι μια χούφτα την ημέρα προστατεύει από τις ασθένειες.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντιφλεγμονώδες, για τις αιμολυτικές, αντιβηχικές, αποχρεμπτικές, στυπτικές, επουλωτικές και καθαρτικές ιδιότητές του.
Ποώδες φυτό, όρθιο και διακλαδισμένο με γαλάζια λουλούδια, πιο σπάνια λευκά ή ροζ.
Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν κιχώριον.
Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν ως υποκατάστατο του καφέ (οι ρίζες του καβουρδισμένες ).
Διευκολύνει την πέψη ως καθαρτικό, ήπιο αντιφλεγμονώδες, ως αντιυπερτασικό, αντιπυρετικό, σπασμολυτικό, ενάντια στα δερματικά έλκη.
Είναι ένα ποώδες διετές φυτό με σαρκώδη λευκή ρίζα. Έχει δυσάρεστη οσμή και φύεται στις σκιερές άκρες των δρόμων.
Το στέλεχος του μπορεί να φθάσει το 1-2 μέτρα.
Τα φύλλα του μπορεί να φθάσουν τα 50εκ. σε μήκος και 40εκ. πλάτος.
Τα άνθη εμφανίζονται κατά το δεύτερο έτος της ζωής του και έχουν χρώμα λευκό. Το φυτό ανθίζει από τον Απρίλιο ως τον Αύγουστο.Είναι γνωστό από την αρχαιότητα ως τοξικό φυτό αλλά ταυτόχρονα και ως φαρμακευτικό.
Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το κώνειο ως φαρμακευτικό φυτό, αλλά και ως δηλητήριο για τις εκτελέσεις των θανατοποινιτών.
Ο μεγάλος φιλόσοφος Σωκράτης πέθανε από το κώνειο, που του έδωσαν οι Αθηναίοι, όταν βρισκόταν φυλακισμένος.
Σύμφωνα με τα συμπτώματα που περιγράφονται στον «Φαίδωνα» του Πλάτωνα, ο Σωκράτης πρέπει να πήρε ένα μίγμα δηλητηρίων, όπως κώνειο, όπιο και Datura sp.
Είναι πολυετές, ποώδες φυτό που μπορεί να φθάσει σε ύψος το 1 μέτρο, με αγκαθωτούς βλαστούς και φύλλα.
Τα άνθη του είναι φωτεινά κίτρινα, ως πορτοκαλί-κίτρινο, με διάμετρο 2-3εκ.
Το αγκάθι αυτό είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων για τις θεραπευτικές ιδιότητές του.
Αναφέρεται από τον Ησίοδο και τον Θεόφραστο.
Τη ρίζα του από την αρχαιότητα την χρησιμοποιούσαν για διάφορες παθήσεις, αρθρίτιδες, δερματοπάθειες, νεφρολιθιάσεις και ιδιαίτερα για την διουρητική του δράση.
Το ασπράγκαθο είναι εδώδιμο και ο ζωμός του θεωρείται ιδιαίτερα θεραπευτικός:
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει για τον σκόλυμο ή ασπράγκαθο: «πόα αρτιφυής ούσα λαχανεύεται ώσπερ ασπάραγος».
Το φυτό είναι μονοετές, διετές ή πολυετές με όρθιο βλαστό.
Το ύψος του φθάνει το 1 μέτρο.
Τα φύλλα του είναι απλά πτερωτά.
Τα άνθη είναι μικρά κίτρινα.
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα και το ονόμαζαν σόγχος (ο Σόγχος του Θεόφραστου).
Το χρησιμοποιούσαν για τις στομαχικές, εντερικές λειτουργίες, για το ήπαρ και τη χολή.
Τα ζώχια είναι εδώδιμα και πολύ θρεπτικά.
Πολυετής πόα με λογχοειδή φύλλα, οδοντωτά και χνουδωτά.
Τα άνθη είναι μικρά πρασινωπά.
Ο καρπός είναι αχαίνιο (-το αχαίνιο: βοτ. ξερός και άσκαστος μονόσπερμος καρπός. )
Το χρησιμοποιούσαν ως αναλγητικό, αντιυπερτασικό, αντιφλεγμονώδες, διουρητικό, για τη δυσκολία της πέψης.
Ανήκει στην Τάξη Primurales και στην Οικογένεια Primulaceae.
Το φυτό είναι ποώδες ετήσιο, με το στέλεχος προς τα επάνω και όχι διακλαδισμένο.
Τα φύλλα είναι ωοειδή, επιμήκη και σπάνια λογχοειδή, αντίθετα.
Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα με χρώμα κοκκινωπό, αλλά υπάρχουν και παραλλαγές του ροζ ή του μπλε.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, αποχρεμπτικές, καθαρτικές, διεγερτικές ιδιότητές του. Επίσης, για τις μυκητιάσεις, τα εξανθήματα και τα εκζέματα του δέρματος.
Το φυτό είναι τοξικό.
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Lamiaceae.
Το φυτό είναι πολυετής πόα, πολύκλαδο, ημιξυλώδες.
Τα φύλλα του είναι ωοειδή, σταχτοπράσινα με πυκνές «τρίχες».
Τα άνθη του είναι ερυθρά κατά μασχαλιαίους σπονδύλους. Το φυτό ανθίζει την περίοδο του Μαΐου.
Είναι ενδημικό της Νότιας Ελλάδας, της Κρήτης και της Δυτικής Τουρκίας.
Είναι βότανο γνωστό από την αρχαιότητα και ο Διοσκουρίδης το αποκαλούσε «Γνωτέρα». Τόσο αυτός, όσο και άλλοι αρχαίοι γιατροί το συνιστούσαν σε μορφή καταπλάσματος ως αντίδοτο για τα δαγκώματα των σκύλων, για τα κονδυλώματα και για τα διάφορα έλκη.
Εθεωρείτο επίσης άριστο ανθελμινθικό. Το χρησιμοποιούσαν για την επούλωση των πληγών, για τα καψίματα, κατά των νευρώσεων και για την εμμηνόπαυση, ως αντιβηχικό αλλά και για τα γαστρεντερικά προβλήματα.
Η ρόκα είναι ετήσιο ή διετές ποώδες φυτό, μικρός θάμνος με όρθιο στέλεχος μέχρι 40εκ.
Τα φύλλα είναι έμμισχα, πτερόλοβα, αρωματικά.
Τα άνθη είναι μικρά, λευκό-κίτρινα με σκούρες νευρώσεις.
Το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, αποτοξινωτικό, διεγερτικό, τονωτικό, μαλακτικό.
Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν εύζωμον.
Θάψα – (Thapsia garganica)
Ανήκει στην Τάξη Apiales και στην Οικογένεια Apiaceae.
Πολυετής πόα με ρίζα γογγυλώδη.
Ο βλαστός είναι ισχυρός και ξεπερνά σε ύψος το 1 μέτρο.
Τα φύλλα είναι πράσινα, στιλπνά στην πάνω επιφάνεια και κυανοπράσινα και τριχωτά στην κάτω.
Άνθη κίτρινα σε σκιάδια με 6-15 ακτίνες.
Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη θάψα ως εμετικό και αποχρεμπτικό. Περιέχει ρητινώδη ουσία που έχει σπασμολυτικές ιδιότητες.
Ο φλοιός της ρίζας είναι ισχυρό καθαρτικό.
Έχει ισχυρές τοξικές ιδιότητες και μπορεί να σκοτώσει ζώα, που θα έκαναν το λάθος να την γευτούν σε μεγάλες ποσότητες.
Σήμερα, πειραματίζονται με την ισχυρή τοξική δράση της θάψας, πάνω στους καρκινικούς όγκους και τα κύτταρα. Οι επιστήμονες έχουν στρέψει τις προσπάθειές τους ιδιαίτερα σε έρευνες για τον καρκίνο του προστάτη.
Μελιλώτος – (Melilotus officinalis)
Ανήκει στην Τάξη Fabales και στην Οικογένεια Fabaceae.
Είναι ποώδες ετήσιο ή διετές φυτό, με πολύ βαθιές ρίζες και λίγα κλαδιά.
Ο βλαστός είναι απλός ή διακλαδισμένος και φθάνει το 1,2 μέτρα ύψος. Τα φύλλα είναι ωοειδή ως ελλειπτικά, τρίφυλλα με ακανόνιστο, οδοντωτό περιθώριο.
Τα άνθη είναι ομαδοποιημένα σε συμπλέγματα σε φωτεινό κίτρινο χρώμα, με χαρακτηριστική ισχυρή οσμή.
Το χρησιμοποιούσαν για τις ηρεμιστικές, διουρητικές, αντιβηχικές, αντισηπτικές ιδιότητές του.
Σπερδούκλι – (Asphodelus aestivus)
Ανήκει στην Τάξη Asparagales και στην Οικογένεια Xanthorrhoeaceae.
Είναι πολυετές φυτό με σαρκώδεις ρίζες και κονδύλους.
Τα φύλλα είναι επιμήκη, αυλακοειδή, μέχρι 50εκ.
Τα άνθη είναι λευκά με ροζ ρίζα και μικρό μίσχο.
Σύμφωνα με τον Θεόφραστο, οι ρίζες τους είναι εδώδιμοι, αφού βραστούν και απαλλαγούν από την δριμεία γεύση τους.
Είναι σύμβολο του Διονύσου και της Περσεφόνης. Σύμφωνα με τον Όμηρο, τα Ηλύσια Πεδία καλύπτονταν από ασφόδελους.
Τα άνθη του και τα χρώματά του συμβολίζουν την μελαγχολία του κάτω κόσμου.
Είναι ένα σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό.
Το χρησιμοποιούσαν για τις τονωτικές, διουρητικές, καρδιοτονωτικές, εμετικές και αποχρεμπτικές του ιδιότητες.
Βρωμούσα – (Reseda lutea)
Ανήκει στην Τάξη Brassicales και στην Οικογένεια Resedaceae.
Μονοετές ή πολυετές φυτό που φθίνει σε ύψος τα 20-80εκ.
Ο βλαστός είναι όρθιος διακλαδισμένος.
Τα φύλλα επαλλάσσοντα, άμισχα, τα κάτω ακέραια, τα επάνω πτεροσχιδή.
Τα άνθη είναι μικρά και έχουν χρώμα κίτρινο-πράσινο.
Ο καρπός είναι φουσκωτή κάψα.
Το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό, διουρητικό και εφιδρωτικό.
Είναι, επίσης, βαφικό φυτό.
Τριβόλι – (Tribulus terrestris)
Ανήκει στην Τάξη Zygophyllales και στην Οικογένεια Zygophyllaceae.
Είναι μονοετής πόα, που έχει ύψος 10-20εκ.
Ο βλαστός του είναι κατακείμενος, διάχυτος, τριχωτός.
Τα φύλλα είναι σύνθετα πτεροσχιδή.
Τα άνθη μονήρη, μικρά που έχουν χρώμα κίτρινο.
Παράγει καρπούς ακανθώδεις.
Οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν τρίβολο και υπάρχουν πολλές αναφορές σε αυτό, από διαφόρους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Διοσκουρίδης, Πλούταρχος, Αριστοφάνης κ.ά.).
Το φυτό το χρησιμοποιούσαν για τις καθαρτικές, μαλακτικές, διουρητικές, τονωτικές, ανθελμινθικές και αφροδισιακές ιδιότητές του.
Σαρκοθρόβι – (Salvia viridis)
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Lamiaceae.
Είναι ετήσιο τριχωτό φυτό, που φθάνει σε ύψος τα 10-15εκ.
Τα φύλλα του ωοειδή ή προμήκη, χνουδωτά, ελαφρώς οδοντωτά.
Τα άνθη είναι ρόδινα ή βιολετιά, με λεπτές τρίχες.
Τα χρησιμοποιούσαν για τα προβλήματα του στομάχου και ως τονωτικό.
Πίστευαν ότι οι σπόροι του, βρασμένοι μέσα σε κρασί, είχαν αφροδισιακές ιδιότητες.
Αλυσσίδα – (Alyssum saxatile) Aurinia saxatile.
Ανήκει στην Τάξη Brassicales και στην Οικογένεια Brassicaceae.
Είναι πολυετής θάμνος. Φθάνει σε ύψος τα 35εκ. και έχει άνθη κίτρινα.
Φύεται σε βραχώδεις περιοχές.
Το χρησιμοποιούσαν για την ίαση της λύσσας.
Γι’ αυτό το ονόμαζαν A-lyssum.
Βελονάκι – Αγριογεράνι – (Geranium molle)
Ανήκει στην Τάξη Geraniales και στην Οικογένεια Geraniaceae.
Είναι μικρό φυτό, πόα, πολυετές, ύψους έως 20εκ.
Τα φύλλα του είναι στρογγυλά.
Τα λουλούδια του είναι ροζ.
Ο καρπός του είναι μια κάψουλα.
Το χρησιμοποιούσαν ως αναλγητικό, απολυμαντικό, για τα προβλήματα του αναπνευστικού, ως στυπτικό, για τις αιμορραγίες, τους μώλωπες, αλλά και για τα προβλήματα των νεφρών.
Ανήκει στην Τάξη Ranunculales και στην Οικογένεια Ranunculaceae.
Είναι φυτό ετήσιο που φθάνει μέχρι τα 45-50εκ.
Τα φύλλα της βάσης είναι τριμερή, έμμισχα, με φυλλάρια λοβωτά.
Τα άνθη έχουν χρώμα κόκκινο, μπλε, λευκό, βιολετί ή κρεμ.
Ανθίζει από το τέλος Νοεμβρίου μέχρι τις αρχές Απριλίου.
Είναι γνωστή στους αρχαίους Έλληνες και ο Διοσκουρίδης πίστευε ότι ο χυμός από τις ρίζες της, εισπνεόμενος «καθάριζε» το μυαλό.
Την χρησιμοποιούσαν για τις νευραλγίες, τις ψυχονευρωτικές παθήσεις, για την αϋπνία, για τα έμμηνα, για τις βρογχοπνευμονίες και τον βήχα.
Όλες οι ανεμώνες, φρέσκιες είναι δηλητηριώδεις.
Η τοξική ουσία καταστρέφεται μετά την αποξήρανση.
Βαφόριζα – (Alkana tinctoria)
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Boraginaceae.
Πολυετές φυτό που φθάνει σε ύψος τα 10-30εκ.
Φύλλα ωοειδή-προμήκη, τα κατώτερα έμμισχα, τα ανώτερα επιφυή, περίβλαστα.
Άνθη μπλε ή πορφυρά με τρίχες στο εσωτερικό της στεφάνης.
Το χρησιμοποιούσαν, τα υπόγεια μέρη του φυτού, για τις γαστρεντερικές παθήσεις, αλλά και ως στυπτικό. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν στην αρωματοποιία, στην ζαχαροπλαστική, στην ποτοποιία.
Αγριομάρουλο – (Lactuca virosa)
Ανήκει στην Τάξη Asterales και στην Οικογένεια Asteraceae.
Το φυτό είναι διετές και φθάνει τα 2 μέτρα ύψος.
Τα φύλλα είναι πρασινοκίτρινα, λεία, εναλλασσόμενα.
Ανθοταξίες υποκίτρινες.
Το φυτό είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης αποκαλούσαν το αγριομάρουλο «θρίδαξ η αγρία».
Το φυτό είναι τοξικό, υπνωτικό, ναρκωτικό, αναλγητικό, καταπραϋντικό.
Αγριοσπαράγγι – (Asparagus acutifolius)
Ανήκει στην Τάξη Asparagales και στην Οικογένεια Asparagaceae.
Είναι φυτό πυκνόκλαδο, αποξυλωμένο, με ύψος 0,50-1μ.
Βλαστούς λεπτούς και τρυφερούς,
τα φυλλοκλάδια ακιδωτά.
Τα άνθη είναι πρασινοκίτρινα αρωματικά.
Καρπός ράγα μαύρη.
Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σαν διακοσμητικό και ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης, θεωρούσαν το σπαράγγι πολύ καλό λαχανικό και έτρωγαν τα βλαστάρια του σαλάτα.
Έχει αντιφλογιστικές ιδιότητες.
Ανήκει στην Τάξη Asparagales και στην Οικογένεια Amaryllidaceae.
Το φυτό είναι πολυετές φυτό, βολβώδες, μέχρι 50εκ. ύψος.
Ο βολβός αποτελείται από πολλά βολβίδια.
Τα φύλλα είναι επίπεδα και γραμμικά έως 50εκ.Τα άνθη είναι λευκού χρώματος, αρωματικά.
Ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως αντίδοτο για τα δαγκώματα των φιδιών.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντισηπτικό, χολαγωγό, αποχρεμπτικό, υποτασικό, διεγερτικό, τονωτικό, ανθελμινθικό, διουρητικό, αντιρευματικό, καταπραϋντικό και αντιβακτηριακό.
Πεντάνευρο – (Plantago lanceolata)
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Plantaginaceae.
Ποώδες, πολυετές φυτό με λογχοειδή φύλλα.
Τα λουλούδια είναι λευκά και μικρά.
Ο καρπός είναι αχαίνιο.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντιρευματικό, αντιφλεγμονώδες, αντιδιαρ-ροϊκό, για τις ρευματικές παθήσεις, αντισπασμωδικό, ως στυπτικό, ως υπογλυκαιμικό, ως αντιαιμορροϊδικό.
Ροδιά – (Punica granatum)
Ανήκει στην Τάξη Myrtales και στην Οικογένεια Punicaceae.
Είναι δένδρο, που μπορεί να φθάσει τα 4-5 μέτρα ύψος, με φύλλα ωοειδή, σχεδόν λογχοειδή, με απαλό λαμπερό πράσινο.
Τα λουλούδια του είναι έντονα κόκκινα.
Σύμβολο της γονιμότητας και της θεάς Ήρας.
Το χρησιμοποιούσαν ως ανθελμινθικό, για τους εντερικούς κολικούς, ως στυπτικό, για στοματικές πλύσεις σε περιπτώσεις οδοντοαλγίας.
Μάραθο – (Foeniculum vulgare)
Ανήκει στην Τάξη Apiales και στην Οικογένεια Apiaceae.
Είναι πολυετής πόα.
Τα φύλλα της βάσης είναι υπόλευκα, διευρυμένα και σαρκώδη.
Τα ανώτερα φύλλα είναι πράσινα.
Τα άνθη είναι κίτρινα, τοποθετημένα σε σκιάδια.
Τα φρούτα είναι αχαίνια.
Το φυτό στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, αντιφλεγμονώδες, αναλγητικό, καθαρτικό, αντισπασμωδικό, διευκολύνει την πέψη. Στις μητέρες βοηθούσε για την γαλακτόρροια, ως αναλγητικό κατά των ημικρανιών, για τον ερεθισμό των ματιών, για τις φλεγμονές του στόματος και του φάρυγγα.
Πολυτρίχι – (Asplenium trichomanes)
Ανήκει στην Τάξη Polydopiales και στην Οικογένεια Aspleniaceae.
Μικρή φτέρη με ρίζωμα, ελαφρώς δερματώδης, που έχει χρώμα σκούρο πράσινο με μαύρη ράχη μέχρι την κορυφή.
Το χρησιμοποιούσαν για τα τοπικά εγκαύματα, για τον ίκτερο, τις αιμορροΐδες, ως καθαρτικό, για τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, για την επούλωση των πληγών, ως καταπραϋντικό, αλλά και ως αμβλωτικό.
Μαρτιάτικο – (Senecio vulgaris)
Ανήκει στην Τάξη Asterales και στην Οικογένεια Asteraceae.
Το φυτό φθάνει σε ύψος μέχρι 30εκ.
Είναι ετήσιο με φύλλα λοβωτά.
Με ανθίδια που έχουν χρώμα κίτρινο-λεμονί.
Το χρησιμοποιούσαν ως μαλακτικό, καταπραϋντικό, για τους κολικούς των νεφρών, για τους πόνους της εμμήνων, αλλά και ως αιμοστατικό.
Σπάρτο – (Spartium junceum)
Ανήκει στην Τάξη Fabales και στην Οικογένεια Fabaceae.
Θάμνος με πράσινα κλαδιά, κυλινδρικά, γραμμικά-λογχοειδή.
Τα λουλούδια έχουν ένα φωτεινό κίτρινο χρώμα, που ομαδοποιούνται σε ακραία όρθια τσαμπιά.
Ο καρπός μοιάζει με τα όσπρια.
Το χρησιμοποιούσαν ως δραστικό καθαρτικό, για την ουρική αρθρίτιδα, την λευκωματουρία, ως καρδιοτονωτικό.
Είναι δηλητηριώδες φυτό.
Στελλάρια – (Stellaria media)
Ανήκει στην Τάξη Caryophyllales και στην Οικογένεια Caryophyllaceae.
Φυτό ετήσιο, έρπον.
Λεπτά στελέχη τριχωτά, πλαγιασμένα στο χώμα.
Φύλλα ωοειδή.
Άνθη μικρά, που έχουν χρώμα λευκό.
Το χρησιμοποιούσαν για τα προβλήματα του αναπνευστικού, για τα αρθριτικά, τους ρευματισμούς, ως επουλωτικό, για φλεγμονές της κύστης και παθήσεις του ουροποιητικού.
Λαγουδόχορτο – (Prasium majus)
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Lamiaceae.
Το φυτό είναι ξυλώδης θάμνος, που φθάνει σε ύψος τα 2 μέτρα.
Φύλλα έμμισχα ωοειδή ως λογχοειδή.
Τα άνθη είναι λευκά ή λιλά ανοιχτό.
Το χρησιμοποιούσαν για τις παθήσεις του στομάχου, για τις καρδιακές παθήσεις, ως διεγερτικό, αντιπυρετικό, εμμηναγωγό.
Μικρομέρια – (Micromeria juliana)
Ανήκει στην Τάξη Lamiales και στην Οικογένεια Lamiaceae.
Είναι φυτό πολυετές. Έχει βλαστό όρθιο, ύψους 15-20εκ. Είναι χνουδωτό.
Τα φύλλα του είναι λογχοειδή ή γραμμοειδή. Έχουν χρώμα σταχτί και είναι χνουδωτά.
Ευδοκιμεί σε βραχώδεις κυρίως περιοχές.
Τα άνθη του είναι ροζ κοκκινωπά.
Στην αρχαιότητα ο Διοσκουρίδης το συνιστούσε κατά των κρυολογημάτων και της υπερχλωρυδρίας. Στον μεσαίωνα το έλεγαν «Τραγορίγανο».
Το χρησιμοποιούσαν για διουρητικό, λιθοδιαλυτικό. Είναι φυτό φαρμακευτικό, αρωματικό, μελισσοτροφικό.
Όλα τα είδη της Μικρομερίας, που υπάρχουν στην Ακρόπολη, είναι αρωματικά και μελισσοτροφικά.
Ελιά – (Olea europaea)
Ανήκει στην Τάξη Scrophulariales και στην οικογένεια Oleaceae.
Είναι δένδρο αειθαλές, που το ύψος του μπορεί να ξεπεράσει τα 10 μέτρα.
Τα φύλλα του είναι 5-10εκ. αντίθετα, λογχοειδή μυτερά, ακέραια, επάνω σκουροπράσινα και στο κάτω μέρος ασημένια.
Τα άνθη του είναι λευκά και πολύ μικρά.
Ο καρπός του είναι δρύπη.
Σύμβολο της Αθηνάς, της Αθήνας αλλά και της Ελλάδας. Σύμβολο των Ολυμπιακών αγώνων.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντιπυρετικό, χολαγωγό, αντιρευματικό, για την αρτηριακή πίεση (υπέρταση), για την αρθρίτιδα.
Μυρώνι-Ανθρίσκος – (Anthriscus cerefolium)
Ανήκει στην Τάξη Apiales και στην Οικογένεια Apiaceae.
Είναι ωοειδές, μονοετές, αρωματικό φυτό.
Έχει στέλεχος όρθιο, κοίλο και αυλακωτό.
Τα φύλλα του είναι πράσινα και μοιάζουν μ’ εκείνα του μαϊντανού.
Τα άνθη του είναι λευκά και κρέμονται σαν ομπρέλες.
Στην Ελλάδα και στην Ευρώπη το έφεραν οι Ρωμαίοι,απο τον Καύκασο.
Τα φύλλα του τα χρησιμοποιούν για σαλάτες, σούπες, σάλτσες. Η γεύση του μοιάζει πολύ με εκείνη του μαϊντανού.
Επίσης, το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, τονωτικό, χωνευτικό.
Επειδή μοιάζει πολύ με το κώνειο (Conium maculatum), που είναι δηλητηριώδες, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την συλλογή του.
Ερύγγιο – (Eryngium campestre)
Ανήκει στην Τάξη Apiales και στην Οικογένεια Apiaceae.
Είναι φυτό ποώδες, πολυετές, με παχιά κυλινδρική ρίζα.
Τα φύλλα είναι δερματώδη. Αυτά έχουν ένα μακρύ στέλεχος με οδοντωτούς λοβούς. Τα φύλλα φέρουν αγκάθια.
Τα άνθη έχουν χρώμα υπόλευκο.
Οι καρποί του είναι αχαίνιο ωοειδές.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διεγερτικές, αποχρεμπτικές, διουρητικές, αντισπασμωδικές, εφιδρωτικές, αρωματικές ιδιότητές του.
Δενδρομολόχα (Malva arborea)- Lavatera arborea.
Ανήκει στην Τάξη Malvales και στην Οικογένεια Malvaceae.
Το φυτό είναι διετές και φθάνει τα 2-5 μέτρα ύψος. Χνουδωτό σε όλο του το ύψος.
Τα φύλλα μοιάζουν πολύ με τα φύλλα του κισσού.
Τα άνθη του είναι ροζ-πορφυρά.
Το χρησιμοποιούσαν γα τις μαλακτικές, καταπραϋντικές του ιδιότητες.
Επίσης, το χρησιμοποιούσαν εναντίον των ερεθισμών των φλεγμονών, του κατάρρου των αναπνευστικών οδών.
Καπνόχορτο – (Fumaria officinalis)
Ανήκει στην Τάξη Ranunculates και στην Οικογένεια Fumariaceae.
Ποώδες φυτό.
Τα κατώτερα φύλλα του είναι δις ή τρις πτεροσχιδή.
Τα άνθη του είναι μαζεμένα σε σύμπλεγμα ταξιανθίας και έχουν στεφάνη χρώματος ροζ.
Ο καρπός είναι κάψα σφαιρική, γνωστή από τον Διοσκουρίδη και τον Πλίνιο.
Το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, υποτασικό, ανθελμινθικό, για τις στομαχικές διαταραχές κατά του ίκτερου, για τις δερματικές παθήσεις, για καταπλάσματα στο μάτι.
Είναι πόα με ύψος 3-15 εκ.
Έχει βλαστό απλό ή διακλαδισμένο.
Φύλλα απλά μαλακά χνουδωτά, μέχρι 4εκ. Κεφάλια 15-30χιλ. με πολλά λευκά ανθίδια, που έχουν κόκκινες αποχρώσεις στην κάτω επιφάνεια.
Το χρησιμοποιούσαν ως μαλακτικό και καταπραϋντικό ρόφημα. Γνωστό στα στρατιωτικά επιτελεία των Ελλήνων από αρχαιοτάτων χρόνων, για τις αντισηπτικές και τις επουλωτικές ιδιότητές του. (Το χρησιμοποιούσαν σε περιπτώσεις τραυματισμού).
Είναι ξυλώδες φυτό και φθάνει ως 1,5 μέτρο μέγιστο ύψος.
Τα φύλλα του είναι σταχτόχρωμα, ελλειψοειδή προμήκη.
Τα άνθη του είναι κίτρινα και ανθίζουν την περίοδο Απριλίου-Μαΐου.
Χρησιμοποιούσαν τα άνθη του φυτού ως κατάπλασμα για την θεραπεία των πληγών αλλά και ως αντιβηχικό.
Είναι μικρό ετήσιο φυτό που φθάνει σε ύψος τα 15-50εκ.
Βλαστός αυλακωμένος με μαλακές τρίχες.
Τα φύλλα επίσης φέρουν μαλακές τρίχες. Τα κατώτερα είναι πτεροσχιδή και τα ανώτερα ταινιοειδώς κατεσχισμένα.
Άνθη λευκά, κατά σκιάδια με 4-40 ακτίνες.
Είναι εδώδιμο, το βάζουν κυρίως στις χορτόπιτες.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, ορεκτικές ιδιότητες αλλά και κατά της μελαγχολίας.
Είναι μονοετές φυτό και φθάνει σε ύψος τα 40εκ.
Τα φύλλα είναι πτεροσχιδή σε τμήματα γραμμοειδή ή τριχοειδή.
Τα άνθη είναι κυανόλευκα με πράσινες νευρώσεις.
Το χρησιμοποιούσαν ως εμμηναγωγό και γαλακτογόνο. Διεγείρει την παραγωγή και την έκκριση γάλακτος.
Είναι φυτά μονοετή, κυρίως μελισσοτροφικά.
Τα φύλλα τους έχουν αντιμικροβιακές, στυπτικές, αντιαιμορραγικές, δροσιστικές, διουρητικές και επουλωτικές ιδιότητες.
Είναι φυτό πολυετές, αειθαλές, ποώδες.
Τα φύλλα του είναι χνουδωτά σύνθετα.
Τα άνθη του έχουν χρώμα μπλε-μωβ, με μια μυρωδιά που μοιάζει με εκείνη της ασφάλτου, πολύ οξεία, ίση με εκείνη του πετρελαίου. Αυτό το παράξενο άρωμα το παρατήρησαν οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι. Ο Διοσκουρίδης το ονόμαζε «ασφάλτιον».
Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, σύμφωνε με την μαρτυρία του Πυθαγόρα και του Δημοκρίτου, αυτό ανήκε στην ομάδα μαγικών φυτών, εξαιτίας των «θαυματουργικών» ιδιοτήτων του. Το χρησιμοποιούσαν ως τονωτικό, αποχρεμπτικό, επουλωτικό, καταπραϋντικό, για την ψωρίαση και για τα δαγκώματα των φιδιών.
Πολυετής πόα. Έχει ύψος 20-60 εκ.
Έχει ρίζωμα κονδυλώδες. Τα φύλλα του είναι πλατιά μεγάλα.
Άνθη κίτρινα με δυσάρεστη οσμή.
Ο καρπός είναι σφαιρικός με κόκκινες ράγες.
Ο Θεόφραστος το ονόμαζε Άρον. Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη θεραπεύει το έλκος.το άσθμα και αν το πιούν με κρασί είναι αφροδισιακό.
. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν για τις ανθελμινθικές, αποχρεμπτικές και αντιρευματικές ιδιότητές του.
Το φυτό είναι τοξικό. Η τοξική του όμως ουσία φεύγει με τον βρασμό. Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν το ρίζωμά του που είναι πλούσιο σε άμυλο στην αρτοποιία .
Είναι φυτό θαμνώδες αειθαλές.
Ο κορμός του μπορεί να φθάσει μέχρι και τα 5μ. ύψος.
Τα φύλλα της είναι σκουροπράσινα στο πάνω μέρος και ανοιχτόχρωμα στο κάτω. Έχουν σχήμα στενόμακρο και είναι δερματώδη.
Τα άνθη της είναι πενταπέταλα, μονά ή διπλά και έχουν χρώμα ροζ, κόκκινο, άσπρο, κίτρινο.
Οι σπόροι της εμφανίζονται το φθινόπωρο μέσα σε μακρόστενη κάψουλα που μοιάζει σαν φασόλι.
Το φυτό είναι τοξικό και κάθε «οικιακή χρήση» πρέπει να αποφεύγεται.
Το φυτό όμως έχει χρησιμοποιηθεί ως φαρμακευτικό κατά την αρχαιότητα. Στα συγγράμματά τους την αναφέρουν ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος.
Ο Θεόφραστος την αναφέρει ως «δάφνη ή αγρία».
Ο Διοσκουρίδης την ονομάζει νήριον, ροδοδάφνη ή ροδόδενδρον.
Ο Πλίνιος ισχυριζόταν ότι ήταν σε θέση να σκοτώσει τα φίδια και ότι αν την ακουμπούσε ένα άγριο ζώο τότε του προκαλούσε μούδιασμα στο σώμα του. Επίσης έλεγε ότι το μέλι από πικροδάφνη ήταν τοξικό, δηλητηριώδες.
Η πικροδάφνη είναι φυτό τοξικό. Είναι δηλητηριώδες σε όλα του τα μέρη για την παρουσία τοξικών αλκαλοειδών, αλλά κυρίως τα φύλλα περιέχουν επίσης γλυκοσίδες, οργανικά οξέα,αιθέρια έλαια.
Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν στην φαρμακοποιία (τα λουλούδια της) ως καρδιοτονωτικό για την παρουσίας της ολεανδρίνης.
Είναι πολυετής κατακείμενη πόα. Έχει ακανόνιστα λοβωτά επιμήκη φύλλα. Έχει ροδόχρωμες ταξιανθίες.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 70 είδη κενταύριας.
Ίσως να ήταν «το μέγα κενταύριο» του Χείρωνα, δασκάλου του Ασκληπιού, στο θέμα των φαρμακευτικών φυτών. Αυτό το φυτό ο Χείρων το χρησιμοποιούσε για την πληγή, που είχε κάνει κατά λάθος στο πόδι ο Ηρακλής. Η πληγή όμως δεν γιατρεύτηκε ποτέ και αυτό ανάγκασε τον Χείρωνα να παραιτηθεί από την αθανασία σε όφελος του Προμηθέα.
Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη (3.6) το «μέγα κενταύριον» είναι ένα αξιόλογο φυτό, φάρμακο για τις πληγές. Δίνεται στο βότανο και το όνομα Χειρωνιάς ή Αίμα Ηρακλέους, οπότε και εδώ υπάρχει σχέση με τον Κένταυρο Χείρωνα.
Σύμφωνα με έρευνες εκχυλίσματα από το φυτό Centaurea mixta, βρέθηκε ότι έχουν μυκητοκτόνο δράση.
Είναι ετήσιο φυτό που φθάνει σε ύψος το 1,20 μέτρα. Πολυκλαδισμένο με πολλά φύλλα δις-πτερωτά ή πτερόλοβα.
Τα άνθη του είναι κίτρινα, λευκοκίτρινα ή λευκά.
Οι αρχαίοι Έλληνες την έλεγαν «Διός οφρύς». Το φυτό σύμφωνα με την παράδοση προστάτευε τους ανθρώπους από τη βασκανία και τις δαιμονικές επιρροές. Ίσως το λουλούδι αυτό να ήταν το «χαλκάνθος» του Νίκανδρου, ένα από τα μαγικά φυτά της Μήδειας. Με στεφάνια από κίτρινες μαργαρίτες οι αρχαίοι στόλιζαν τους ναούς και τα αγάλματα των θεών. Ο Διοσκουρίδης την αποκαλούσε «χρυσάνθεμον» και στο (3.146) μας λέει πως φυτρώνει σε χωράφια κοντά στις πόλεις. Οι γιατροί της αρχαιότητας έβγαζαν από την κίτρινη μαργαρίτα μια αλοιφή, που την χρησιμοποιούσαν για την διάλυση των λιπωμάτων αλλά και για τα έλκη.
Τα βλαστάρια ήταν πολύ καλό χορταρικό και οι Αθηναίοι τα έτρωγαν μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.
Το χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό, αποχρεμπτικό αλλά και για τις δερματικές παθήσεις.
Το λάπαθο είναι διετής πόα και έχει ύψος 20-60 εκ.
Τα λουλούδια του είναι δίοικα.
Οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν τα λάπαθα για διάφορες ασθένειες. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε για τις δερματικές παθήσεις. Ο Διοσκουρίδης κατά του ίκτερου και της λιθίασης. Ο Γαληνός κατά της δυσεντερίας.
Το χρησιμοποιούσαν ως καθαρτικό, διουρητικό, στυπτικό και για τις παθήσεις του δέρματος.
Είναι ποώδες μονοετές φυτό.
Έχει φύλλα επιφυή, κυκλικά οδοντωτά.
Τα άνθη του είναι πορφυρά σε μασχαλιαίους σπονδύλους.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντιρευματικό, εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιπυρετικό, καθαρτικό, διεγερτικό.
Είναι μονοετής πόα, που μπορεί να φθάσει σε ύψος μέχρι το 1 μέτρο.
Τα φύλλα της είναι πράσινα οδοντωτά, ακέραια ή έλλοβα.
Τα άνθη της είναι πολύ μικρά, πράσινα και πυκνά.
Τα φρούτα είναι αχαίνια πρασινωπά με ένα ενιαίο μαύρο σπόρο.
Οι ιδιότητες αυτού του φυτού είναι αντιφλογιστικές, αντιρευματικές, αντισπασμωδικές και μειώνουν την αρτηριακή πίεση.
Είναι πόα μονοετής. Έχει βλαστό όρθιο ή κατακείμενο.
Τα φύλλα είναι πτεροσχιδή σύνθετα.
Τα άνθη είναι ρόδινα και εμφανίζονται κατά μασχαλιαία σκιάδια.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, στυπτικές, αντιδιαρροϊκές, γαλακτοφόρες και αιμοστατικές ιδιότητες.
Είναι πόα ετήσια ή πολυετής.
Έχει φύλλα σύνθετα πτεροσχιδή.
Τα άνθη του είναι μικρά ωχροπράσινα.
Το χρησιμοποιούσαν για τους ρευματισμούς, ως επουλωτικό, αντιδιαρροϊκό, αντιαιμορροϊδικό, ενάντια στην λευκόρροια.
Το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, για τις φλεγμονές του δέρματος,αλλά και για τις διαταραχές της όρασης.
Είναι διετές φυτό με χονδρό βλαστό. Ύψος μέχρι 1,5 μέτρα.
Τα φύλλα έχουν χρώμα βαθυπράσινο.
Τα άνθη είναι μικρά και κίτρινα.
Είναι φυτό που μοιάζει με σέλινο. Έχει αρωματικές ρίζες, καρπούς και φύλλα.Για το αγριοσέλινο υπάρχουν αναφορές και στο βιβλίο του Διοσκουρίδη, «Materia Medica«. Το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό,χωνευτικό,για τις πληγές αλλά και ως εμμηναγωγό.
Τα μέρη του φυτού (ρίζες, φύλλα) είναι εδώδιμα.
Είναι ένα πολυετές φυτό.
Τα φύλλα του είναι τρίφυλλα, λεία, που κρέμονται από ένα μακρύ μίσχο.
Τα άνθη του είναι λευκά και μπορεί να έχουν και αποχρώσεις του ροζ.
Παράγει μικροσκοπικούς σπόρους, που έχουν σχήμα καρδιάς και χρώμα κίτρινο-χρυσό.
Από αρχαιοτάτων χρόνων το χρησιμοποιούσαν για την επούλωση των πληγών, για τα δαγκώματα των φιδιών, αλλά και για την θεραπεία της δερματίτιδας. Το χρησιμοποιούσαν επίσης ως αντιρευματικό, τονωτικό, αποχρεμπτικό, καθαριστικό.
Είναι φυτό φαρμακευτικό, αρωματικό και μελισσοτροφικό.
Είναι ετήσιο ποώδες φυτό. Έχει ύψος 5-30 εκ.
Τα φύλλα είναι απλά, ελλειπτικα,ωοειδή και τριχωτά.
Τα άνθη έχουν χρώμα μπλε και λευκό.
Το χαρακτηριστικό του φυτού είναι ότι τα λουλούδια κλείνουν τις συννεφιασμένες ημέρες ή στις συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
Το χρησιμοποιούσαν ως τονωτικό, αντιρευματικό, αποχρεμπτικό, χωνευτικό, εφιδρωτικό.
Μικρό πολυετές φυτό.
Το υπέργειο τμήμα του αποτελείται από πράσινα φύλλα ωοειδή και μυτερά στην άκρη, που στηρίζονται σε ένα μακρύ μίσχο.
Χρησιμοποιούσαν τον κόνδυλο, που είναι πλούσιος σε άμυλο, για καθαρτικό, αποχρεμπτικό, αφροδισιακό, για την επούλωση των τραυμάτων. Το αφέψημα των φύλλων το χρησιμοποιούσαν ως αντιπυρετικό και για τα κρυολογήματα.
Το φυτό είναι τοξικό και προκαλεί δηλητηριάσεις σε ανθρώπους και ζώα.
Είναι μικρό φυλλοβόλο δένδρο ή θάμνος.
Τα φύλλα του είναι καρδιόσχημα και φέρονται από ένα μακρύ μίσχο.
Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα και έχουν χρώμα ροζ, λιλά ή λευκό.
Οι καρποί του μοιάζουν με φασίολους, στην αρχή πράσινoi, μα όταν ενηλικιωθούν γίνονται καφέ-κόκκινοι.
Το χρησιμοποιούν για τις μεταβολικές διαταραχές, για τις αρτηριακές θρομβώσεις των κάτω άκρων αλλά και για την θρόμβωση του αμφιβληστροειδούς.
Είναι φυτό ποώδες, πολύχρονο αειθαλές, που φθάνει σε ύψος τα 30-50 εκ.
Τα φύλλα του είναι γυαλιστερά πράσινα με κοντό μίσχο, αυγοειδή και αντίθετα.
Τα άνθη του φυτού είναι μονά με έντονο χρώμα μωβ.
Ο Διοσκουρίδης στα έργα του αναφέρεται στην Βίγκα και της απέδιδε πολλές ιδιότητες.
Την χρησιμοποιούσαν ως στυπτικό καταπραϋντικό, αντισηπτικό, εμμηναγωγό, αιμοστατικό.
Είναι μικρός αειθαλής θάμνος, που το ύψος του φθάνει 30-60 εκ.
Τα φύλλα του είναι μικρά λεπτοειδή.
Τα άνθη του είναι κίτρινα μικρά.
Έρευνες γίνονται σήμερα για τις αντιδιαβητικές και τις αντιυπερτασικές ιδιότητες της θυμελαίας.
Πολυετές αρωματικό φυτό με διακλαδώσεις.
Τα φύλλα του είναι στενά, προμήκη σφηνοειδή.
Άνθη ρόδινα σε πυκνούς επάκριους βότρυς.Ο Θεόφραστος το ονόμαζε Θύμβρα.
Το όνομα Saturejia μπορεί να προέρχεται από την ελληνική λέξη Σάτυρος. (Οι Σάτυροι ήταν μυθικά πλάσματα, που ζούσαν στα δάση.)
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι λάτρευαν τις ευεργετικές επιδράσεις και τις αρωματικές ιδιότητες του φυτού και το είχαν αφιερωμένο στον θεό Διόνυσο.
Το χρησιμοποιούσαν ως αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αποχρεμπτικό, διεγερτικό, στομαχικό. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν για την ανάρρωση μετά από πυρετό, κατά της ανικανότητας, κατά των εντερικών σκουληκιών, για την ανακούφιση από τα διάφορα τσιμπήματα των εντόμων,κατά των ρευματικών και αρθριτικών πόνων.
Το φυτό είναι αρωματικό και μελισσοκομικό.
Είναι , πολυετές φυτό.
Φρύγανο ακανθοφόρο, πολύκλαδο. Έχει ύψος 30-80 εκ.
Φύλλα σύνθετα, πτερωτά.
Τα άνθη είναι μικρά κιτρινόλευκα.
Φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Αναφορές υπάρχουν στα έργα του Ιπποκράτη, του Θεόφραστου, του Διοσκουρίδη, του Γαληνού.
Ο Θεόφραστος την ονόμαζε στοιβή ή φέως, ενώ ο Διοσκουρίδης στοιβή.
Το χρησιμοποιούσαν για τις τονωτικές, διουρητικές, αφροδισιακές, αντιδιαβητικές και στυπτικές του ιδιότητες.
Είναι φυτό μονοετές, διετές ή πολυετές.
Το ύψος της φθάνει 20-50 εκ.
Έχει φύλλα δις-πτεροσχιδή και άνθη λευκά.
Οι αρχαίοι Έλληνες,τις ανθέμιδες,τις αφιέρωσαν στην θεά Άρτεμη.
Την θεωρούσαν φαρμακευτικό μέσο για τα γυναικεία προβλήματα.
Την χρησιμοποιούσαν για τα προβλήματα του στομάχου , των εντέρων αλλά και για τα αναπνευστικά προβλήματα.
Το φυτό είναι πόα μονοετής.
Έχει βλαστό κατακείμενο ή όρθιο και τα φύλλα του είναι ωοειδή-οδοντωτά.
Τα άνθη του είναι ρόδινα.
Χρησιμοποιούσαν το φυτό ως στυπτικό, αιμοστατικό και επουλωτικό.
Είναι πολυετές βολβώδες φυτό.
Ο βλαστός του φθάνει σε ύψος 30 εκ.
Εχει φύλλα γραμμοειδή. Στο κάτω μέρος του φυτού υπάρχουν γόνιμα άνθη καστανόλευκα και στην κορυφή άνθη μπλε-βιολετί άγονα.Είναι φαρμακευτικό φυτό γνωστό από την αρχαιότητα.
Αναφερόταν σε αυτό ο Ιπποκράτης, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης, ο Θεόκριτος.
Το χρησιμοποιούσαν ως τονωτικό, ορεκτικό, διουρητικό, για τους ρευματισμούς, ως αφροδισιακό, για την δυσκοιλιότητα.
Οι βολβοί είναι εδώδιμοι και οι Έλληνες τους χρησιμοποιούν από την αρχαιότητα. Το φυτό είναι μελισσοκομικό.
Το φυτό είναι πολυετής πόα. Φθάνει σε ύψος 15-40 εκ.
Τα φύλλα του είναι μακρόστενα με διαφοροποιούμενα σχήματα ελαφρά σαρκώδη.
Τα άνθη του είναι κίτρινα και αναπτύσσονται πάνω σε μακριούς μίσχους.Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, αναλγητικές, αντισκορβου-τικές,και δροσιστικές ιδιότητές του.
Τα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν για τους πονόδοντους, τις μυαλγίες, τον πονοκέφαλο.
Το όνομα Reichardia το πήρε προς τιμή του Γερμανού Βοτανικού J.J. Reichard. Το όνομα του είδους «picroides» θέλει να πει ότι μοιάζει με «Picris». Δηλαδή,το φυτό μοιάζει με τα φυτά του γένους Picris.
Είναι φυτό εδώδιμο.
Ειναι αειθαλές φυτό.Εχει φλοιό γκρίζο καφετί με ελαφρές σχισμές.
Τα φύλλα του εχουν δερματώδη υφή και χρώμα γυαλιστερό πράσινο.Τα ανθη του είναι μικρά
μονογενή με ιδιαίτερη οσμή.Ο καρπός,το χαρούπι.εχει μακρύ πεπλατυσμένο σχήμα,πράσινο
στην αρχή και μαύρο-καφέ οταν φθάσει σε πλήρη ωρίμανση.
Το χρησιμοποιούσαν για τις καταπραυντικές,αντιμικροβιακές,μαλακτικές,γαστρεντερικές,
αφροδισιακές και στυπτικές ιδιοτητές του.
Cupressaceae.Ειναι αειθαλές δένδρο που φθάνει σε υψος τα 25 μέτρα.Το φυλλωμά του ειναι
χαρακτηριστικό.Τα φύλλα του ειναι σκουροπράσινα,πολύ μικρά μήκους 1 mm.Εχει φλοίο
γκρι-καφέ, με μεγαλές ρωγμές.Τα ανθη του βρίσκονται στην κορυφή των κλάδων και εχουν
χρώμα κίτρινο.Οι καρποί ειναι μικρά σφαιρίδια,πράσινα στην αρχή και καφέ μετά απο την ωρίμανση.Τα εκχυλίσματα του κυπαρρισιού ειναι πλούσια σε πολυφαινόλες και τα χρησιμο-
ποιούν για την φλεβική ανεπάρκεια,τις αιμορροίδες.Εχει ιδιότητες αντισπασμωδικές,αγγειο-
σταλτικές,στυπτικές.Τα αιθέρια ελαιά του, εχουν ιδιότητες καταπραυντικές,αντιβηχικές και
αντιφλεγμονώδεις.
οικογένεια Lamiaceae. Ειναι πολυετές μικρό φυτό,10-30 εκ. Και φυτρώνει σε φρυγανότοπους.
Τα φύλλα του εχουν χρώμα γκρί και ειναι οδοντωτά. Εχει ανθη λευκά,σπάνια πορφυρά,μικρά
και αοσμα.Ο Θεόφραστος το ονόμαζε Πόλιον.
Το χρησιμοποιούσαν ως ευστόμαχο,τονωτικό,αντιπυρετκό,διεγερτικό,για τις παθήσεις των
αναπνευστικών οδών,τους πόνους του στομάχου αλλά και για τα δερματικά προβλήματα.
Προσοχή. Ο ΕΟΦ συστήνει τη μη χρήση του Στομαχοβότανου γιατί προκαλεί Τοξική
Ηπατίτιδα.
Brassicaceae.Το φυτό ειναι πόα μονοετής ή διετής. Ο βλαστός του είναι λείος 20-80 εκ.
υψος. Ορθιος,απλός ή διακλαδισμένος.Τα φύλλα του ειναι εμμισχα,πτερόλοβα ή πτεροσχιδή
με λοβούς οδοντωτούς. Τα ανθη του ειναι μικρά και κίτρινα.
Οι αρχαίοι Ελληνες και οι Ρωμαίοι την είχαν σε μεγάλη εκτίμηση. Ηταν γνωστό οτι χάριζε
ομορφο και μαλακό δέρμα. Ηταν γνωστή για τις τονωτικές και διεγερτικές ιδιοτητές της.
Ο Διοσκουρίδης την ονόμαζε «ενυδροκάρδαμον το φαρμακευτικόν«.
Από τα αρχαία χρόνια τις βρούβες τις θεωρούσαν, αφροδισιακές, τονωτικές, αποτοξινωτικές.
Τις χρησιμοποιούσαν για το κυκλοφοριακό ,για τα καρδιακά προβλήματα αλλά και για το
ζάκχαρο.
Είναι μικρός αειθαλής,θάμνος που φθάνει σε υψος τα 20-60 εκ.Τα φύλλα του ειναι μικρά,
ελλειψο-ωοειδή,βραχύμισχα και χνουδωτά.Τα ανθη του μοσχοβολούν ειναι αρωματικά και
εχουν χρώμα λευκό.
Τη χρησιμοποιούν ως αναλγητικό,αντισηπτικό,αντισπασμωδικό,ανθελμιτικό,αποχρεμπτικό,
τονωτικό.Ανακουφίζει απο το βήχα αλλά και απο τους πόνους των εντέρων και του στομάχου.
Είναι δένδρο που φθuάνει σε ύψος τα 10 μέτρα.
Έχει φύλλα λογχοειδή, φυλλοβόλα.
Τα άνθη του βγαίνουν πολύ νωρίς στα μέσα του χειμώνα και είναι λευκά ή ροζ.
Το αμύγδαλο είναι μια δρύπη που αποτελείται από ένα πράσινο εξωκάρπιο σαρκώδες, στο εσωτερικό του οποίου βρίσκεται το αμύγδαλο, δηλαδή ο σπόρος.
Ο σπόρος με τη σειρά του καλύπτεται από ένα περισπόριο καφετί, λείο ή ζαρωμένο.
Το αμύγδαλο είναι μαλακτικό, αντιφλεγμονώδες, δροσιστικό και ρυθμίζει τις λειτουργίες του εντέρου.
Είναι πολυετές φυτό.
Το ύψος του φθάνει τα 5-10 μέτρα.
Είναι φυλλοβόλο δένδρο με φύλλα μεγάλα σαρκώδη, βαθυπράσινα και γυαλιστερά στην πάνω επιφάνεια και καλυμμένα με μικρές σκληρές τρίχες στην κάτω επιφάνεια.
Τα σύκα από βοτανικής άποψης δεν είναι καρποί αλλά ταξιανθίες που κατόπιν γίνονται ταξικαρπίες.
Το χρησιμοποιούν για τις καθαρτικές, τονωτικές, χωνευτικές ιδιότητές του.
H κουμαριά είναι αειθαλής θάμνος ή μικρό δένδρο. Το ύψος της φθάνει τα 2-3 μέτρα.
Τα φύλλα της είναι επιμήκη, ελλειψοειδή ή λογχοειδή, μήκους 10 εκ.
Τα άνθη της είναι λευκά.
Το κούμαρο (ο καρπός) είναι δρύπη. Είναι σφαιρικό με διάμετρο 2εκ., με μικρές προεξοχές. Στην αρχή είναι κίτρινα, ενώ όταν ωριμάζουν γίνονται κόκκινα.
Σύμφωνα με τον Plinio, το όνομα του είδους unedo (“Hist. Naturalis” XV 28) προέρχεται από το γεγονός ότι το κούμαρο είναι πιο ευχάριστο στο μάτι παρά στον ουρανίσκο, γι’ αυτό δεν έτρωγαν περισσότερο από ένα (unum edo «τρώγω ένα»).
To χρησιμοποιούσαν ως στυπτικό, διουρητικό, αντισηπτικό και αντιφλεγμονώδες του ουροποιητικού συστήματος.
Επίσης το μέλι της κουμαριάς έχει χαλαρωτικές, αντισπασμωδικές, αντισηπτικές, διουρητικές ιδιότητες και βοηθάει και στη μείωση της χοληστερίνης.
Είναι πολυετές φυτό. Φθάνει σε ύψος 1μ.
Τα φύλλα είναι έμισχα. Τα κατώτερα είναι πτεροσχιδή και τα ανώτερα λογχοειδή.
Τα άνθη είναι κίτρινα.
Είναι εδώδιμο φυτό, μελισσοκομικό.
Το χρησιμοποιούσαν για τη μείωση του σακχάρου.
Στην Ακρόπολη υπάρχουν επίσης και οι βρούβες Sinapis alba, Sinapis arvensis, Brassica nigra. Ποώδη φυτά της οικογένειας Brassicaceae.
Όλες οι βρούβες είναι ωφέλιμες για τον άνθρωπο. Από αρχαιοτάτων χρόνων τις θεωρούσαν αφροδισιακές, τονωτικές, αποτοξινωτικές, βοηθούν στο κυκλοφοριακό, αλλά και στην εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς και του στομάχου. Από αυτά τα φυτά παρασκευάζεται η μουστάρδα.
Πολυετές φυτό. Φθάνει σε ύψος 20-40εκ. Κορμός όρθιος διακλαδισμένος.
Φύλλα λογχοειδή οξύληκτα.
Τα άνθη είναι κυανά ή ερυθρά.
Τα φρούτα είναι ωοειδή υπόλευκα.
Το χρησιμοποιούν για τις αντιοξειδωτικές και ηπατο-προστατευτικές ιδιότητές του.
Οι ρίζες του περιέχουν ένα χρωμοφόρο και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το χρωματισμό τροφίμων.
Είναι ετήσιο ή διετές ποώδες φυτό. Το ύψος του φθάνει το 1,5μ.
Το στέλεχος είναι όρθιο και πολύ διακλαδισμένο.
Τα φύλλα του στενά λογχοειδή ή γραμμοειδή.
Τα άνθη του είναι λευκοκίτρινα.
Το φυτό κατάγεται από τον Καναδά.
Το χρησιμοποιούν ως διουρητικό, τονωτικό, στυπτικό, αντιπαρασιτικό, αντιρευματοειδές, ενάντια στα γαστρεντερικά προβλήματα, στις αιμορροΐδες, στην βλεννόρροια.
Είναι δίοικο φυλλοβόλο δένδρο.
Κατάγεται από την Κίνα και το έφεραν στην Ευρώπη το 1740.
Το ύψος του φθάνει μέχρι 30 μέτρα.
Το χρώμα του κορμού του είναι φαιό.
Τα φύλλα είναι μεγάλα σύνθετα.
Στις άκρες των βλαστών, την άνοιξη, το φυτό αναπτύσσει ταξιανθίες από μικρά κιτρινοπράσινα άνθη. Όλα τα μέρη του φυτού αναδίδουν μια δυνατή δυσοσμία.
Στην Ελλάδα ο αείλανθος φυτεύτηκε για πρώτη φορά στον Εθνικό Κήπο από την Βασίλισσα Αμαλία (γι’ αυτό στην Ελλάδα τον Αείλανθο τον ονομάζουν και Αμαλία).
Το χρησιμοποιούν ως διουρητικό, εμετικό, στυπτικό, αντισπασμωδικό, αντιπαρασιτικό (για τους παρασιτικούς σκώληκες του εντέρου).
Είναι αειθαλές φυτό, ξυλώδες.
Το φυτό κατάγεται από το Μεξικό και έχει εισαχθεί στην Ευρώπη το 1500μ.Χ. από Πορτογάλους και Ισπανούς ερευνητές.
Το ύψος του φθάνει 4-5 μέτρα.
Τα φύλλα είναι μικρά και φυλλοβόλα με πολλά αγκάθια.
Τα άνθη έχουν χρώμα κίτρινο-πορτοκαλί και είναι ερμαφρόδιτα.
Ο καρπός του ώριμος φθάνει τα 10-15 εκ.
Τα φρούτα του έχουν διατροφική αξία, λόγω της περιεκτικότητάς τους σε ζάχαρη και είναι δροσιστικά.
Τα άνθη του βοηθούν τη λειτουργία των εντέρων, της σπλήνας και είναι και διουρητικά.
Χρησιμοποιούνται επίσης ως τονωτικά και καθαριστικά για το ξηρό δέρμα.
Είναι πολυετές φυτό.
Το στέλεχος του είναι μακρύ.
Το ύψος του φθάνει 6-10μ.
Τα φύλλα του έχουν χρώμα γκρι πράσινο, μήκος 30-60 εκ. και πλάτος 2-6 εκ.
Τα άνθη του είναι γκριζωπά μαζεμένα σε μεγάλη ταξιανθία.
Πολλαπλασιάζεται κυρίως με ριζώματα. Μπορεί όμως να πολλαπλασιαστεί και με μοσχεύματα.
Το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, αντιφλεγμονώδες, για τους πόνους της περιόδου, αλλά και για την επούλωση των πληγών.
Πολυετές φυτό με βλαστό που φθάνει το 1,20μ. με μακριά σύνθετα σκουροπράσινα αγκαθωτά φύλλα με μήκος έως 60 εκ.
Τα άνθη του αναπτύσσονται πάνω στο βλαστό. Έχουν χρώμα λευκό με λιλά αποχρώσεις και καλυμμένα με αγκάθια.
Στην αρχαιότητα το θεωρούσαν φυτό ικανό να προστατεύει από τα κακά πνεύματα.
Το χρησιμοποιούσαν για την θεραπεία της φυματίωσης, για τα προβλήματα του εντέρου, για τα τσιμπήματα των εντόμων, ως ηρεμιστικό, στυπτικό, αλλά και καθαρτικό.
Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, τα φύλλα της Ακάνθου ήταν η πηγή έμπνευσης για το σχήμα των Κιονόκρανων του Κορινθιακού ρυθμού.
Ο Καλλίμαχος ήταν ο πρώτος γλύπτης που τα φιλοτέχνησε.
Ετήσιο φυτό με έρποντες βλαστούς, που μπορεί να φθάσουν και το 1μ.
Τα φύλλα είναι άμισχα, λογχοειδή.
Τα άνθη είναι πολύ μικρά και έχουν χρώμα απαλό ροζ.
Το φυτό έχει αποχρεμπτικές, καρδιοτονωτικές, στυπτικές, μαλακτικές, αντιπυρετικές, καθαρτικές, εμετικές, διουρητικές και αιμοστατικές ιδιότητες.
Είναι ένα ξυλώδες φυτό θάμνος. Φθάνει σε ύψος 2μ.
Έχει στέλεχος άτριχο με σκούρο φλοιό.
Τα νεαρά κλαδιά και φύλλα είναι πρασινογάλαζα.
Τα λουλούδια είναι κίτρινα σωληνοειδή.
Ο καρπός είναι μια κάψουλα που περιέχει πολλούς σπόρους.
Φυτό ξενικό. Προέρχεται από τη Νότια Αμερική και έχει επεκταθεί και σε άλλες ηπείρους.
Οι ιθαγενείς χρησιμοποιούσαν τα φύλλα ως κατάπλασμα για τη θεραπεία από μώλωπες, κοψίματα και πληγές.
Το χρησιμοποιούσαν επίσης για τον πονόλαιμο, αλλά και για την θεραπεία των ρευματισμών.
Οι ιθαγενείς κάπνιζαν επίσης τα φύλλα του φυτού και τα χρησιμοποιούσαν κατά την διάρκεια των θρησκευτικών τελετουργιών για να τους προκαλέσει παραισθήσεις.
Το φυτό είναι τοξικό.
Σήμερα δεν χρησιμοποιείται πλέον. Είναι πολύ επικίνδυνο και μπορεί να προκαλέσει σπασμούς, εμετό, κώμα, αλλά ακόμη και τον θάνατο.
Πολυετές, αειθαλές φυτό. Θάμνος που φθάνει σε ύψος 60-90εκ.
Ο βλαστός του είναι χνουδωτός, τετραγωνικός.
Τα φύλλα είναι μεγάλα πράσινα. Στη βάση έχουν δύο αντίθετους λοβούς, που μαζί με το κεντρικό κυρίως φύλλο σχηματίζουν τρεις.
Έχει άνθη ροζ.
Χρησιμοποιείται για τους στομαχικούς πόνους, τη διάρροια, το βήχα, τον πονόλαιμο, την υψηλή αρτηριακή πίεση, την επούλωση των τραυμάτων, αλλά και ως τονωτικό.
Η χρήση του φασκόμηλου είναι πολύ παλιά και είναι ένα φυτό που συνοδεύεται από πολλές ιστορίες και θρύλους.
Υπάρχει τοιχογραφία του 1400π.Χ., που απεικονίζει την Salvia triloba στην Κνωσό.
Είναι ένα μικρό δένδρο ή μικρός αειθαλής θάμνος, που φθάνει 4μ. ύψος.
Είναι διοικό φυτό.
Τα φύλλα του είναι δερματώδη και καρδιόσχημα.
Τα άνθη του είναι λευκά-ρόδινα με μεθυστική μυρωδιά.
Οι καρποί του είναι κόκκινοι και πολύ καλή τροφή για τα πουλιά.
Το χρησιμοποιούσαν για τους ρευματισμούς, τα κρυολογήματα, τις δερματοπάθειες.
Είναι διουρητικό, εφιδρωτικό, τονωτικό, διεγερτικό, αντιασθματικό.
Ο Αθάνατος είναι ένα φυτό που δεν έχει κορμό.
Είναι θαμνώδες φυτό με φύλλα άμισχα.
Τα φύλλα είναι λογχοειδή, ευρεία, σαρκώδη και τριγωνικά και φθάνουν σε ύψος τα 2μ.
Είναι μονοκαρπικό φυτό, δηλαδή ανθίζει μόνο μια φορά στη ζωή του μετά από 20 τουλάχιστον χρόνια.
Από ένα κεντρικό στέλεχος βγαίνει ένας υψηλός ανθοφόρος βλαστός, που το ύψος του μπορεί να φθάσει τα 15 μέτρα.
Το χρησιμοποιούσαν για τις διουρητικές, αντισηπτικές, καθαρτικές, εφιδρωτικές και αντιπυρετικές ιδιότητές του.
Το φυτό εμφανίστηκε στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του 16ου αιώνα.
Πορτογάλοι και Ισπανοί εξερευνητές το έφεραν στην Ευρώπη από το Μεξικό.
Είναι πολυετές αρωματικό φυτό.
Το ύψος του φθάνει από 20-80 εκ.
Το στέλεχός του είναι όρθιο.
Τα φύλλα του είναι πρασινογάλαζα καρδιόσχημα, χνουδωτά.
Τα άνθη του είναι λευκά και κίτρινα.
Το φυτό το αναφέρουν ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης. Στην Αρχαία Ελλάδα το χρησιμοποιούσαν ως αντιβηχικό.
Το χρησιμοποιούν ως αποχρεμπτικό, αντιβηχικό, καθαρτικό, για το κρυολόγημα, το άσθμα, τη χρόνια βρογχίτιδα, την καρδιακή αρρυθμία, τον διαβήτη, για τις στομαχικές διαταραχές, για την χοληδόχο κύστη, για τις διαταραχές της μήτρας, ενάντια στην τριχόπτωση και για το λούσιμο των μαλλιών.
Είναι ενα ποώδες ετήσιο φυτό. Το ύψος του φθάνει τα 20-60 εκ,αλλά
μπορεί να φθάσει και το ένα μέτρο.
Το κοίλο στέλεχος φέρει ακανόνιστα φύλλα προς τη βάση και άμισχα
παραπάνω.Τα φύλλα είναι πολυσχιδή.
Το άνθος είναι πορτοκαλί,κόκκινο ή κίτρινο μερικές φορές.
Οι καρποί είναι αχαίνια κίτρινο-καφέ.
Το όνομα του φυτού προέρχεται απο τον Άδωνη της Ελληνικής μυθολογίας.
Γνωστός απο τη θεική διαμάχη της θεάς Αφροδίτης και της Περσεφόνης.
Το φυτό είναι καρδιοτονωτικό,διουρητικό,τονωτικό.
Τα λουλούδια του θεωρούνται καθαρτικά,διουρητικά.
Εξαιρετικά δηλητηριώδες σε υψηλές δόσεις.Προκαλεί σπασμούς,
προβλήματα στην αναπνοή,κώμα και θάνατο.
Ολα τα παρασκευάσματα απο το φυτό Adonis aestivalis,πρέπει να λαμβάνονται μόνο μετά από την έγκριση του θεράποντος ιατρού.!!!!
Boni U, Patri G. Le erbe.Fratelli Fabbri Editori.Milano 1977.
Ηροδότου. Ιστορίες. e-book.Ψηφιακό Σχολείο.
Huxley A,Taylor W. Flowers of Greece and the Aegean.London 1977.
Θεόφραστος. Περί Φυτών Ιστορίες. Εκδ. Κάκτος. Αθήνα.1998.
Κασάπογλου Έφη. Το ιερό του Ασκληπιού. www.odysseus.culture.gr
Μίλητος,Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.2009.
Kit Tan,Gregory Tsounis,Lambros Tsounis.Micromeria acropolitana (Lamiaceae) rediscovered in Athens (Greece).Phytologia Balcanica 16(2),237-242.Sofia.2010.
Manta D,Semelli D.Le erbe nostre amiche.Ed.Fermi.Geneve 1976.
Μπάουμαν Ελμουτ. Η Ελληνική χλωρίδα στο μύθο,στην τέχνη και στη λογοτεχνία. Εκδ. ΕΕΠΦ. Αθήνα .1984.
Ομήρου. Οδύσσεια.Μετφ.Ν.Καζαντζάκης,Ι.Κακριδής. Αθήνα.1965.
Ομήρου. Ιλιάς. Μετφ. Ιακώβου Πολυλά. Αθήνα.1970.
Παπαδόπουλος Γ. Τα φάρμακα στην Αρχαία Ελλάδα. Ανάμεσα στο μύθο,τη λαϊκή εμπειρική θεραπευτική και την επιστήμη. Αρχαιολογία και Τέχνες. Τεύχος 102, σελ 32-38.Αθήνα.
Παπανικολάου Ν.Ο Αριστοτέλης και εμείς οι γιατροί. www.greenapple.gr
Plinio.Naturalis Historia,Gaio Plinio Secondo,Storia Naturale.Ed.Punto Einaudi,Bologna 1982/88
Πλούταρχος. Βίοι Παράλληλοι. Θεμιστοκλής – Κάμιλλος. Μετφ.Α.Ρ. Ραγκαβή.1866
Polunin Oleg. Flowers of Greece and the Balkans.Oxford 1980.
Σφήκα Γ. Φαρμακευτικά φυτά της Ελλάδας. Εκδ.Ευσταθιάδης.Αθήνα 1999.
Τσούνη Γρ. Διοσκουρίδης.Ο Πατέρας της Φαρμακευτικής Βοτανικής.www.greenapple.gr
Τσούνης Γρ.Ακρόπολη. Ενα μνημείο Φύσης και Πολιτισμού. Αρχαιολογία και Τέχνες. Τευχ.113 σελ. 96-100.Αθήνα 2010.
Tutin T.G. Flora europaea. I-V Cambridge 1964-1980.
